Gidroenergetik qurilmalar elektr qismi, rele himoyasi va avtomatikasi

 
Kuchlanish relelari 
 
Rele chulg’amini toʻg’ridan-toʻg’ri yoki kuchlanish transformatorlari orqali 
liniya kuchlanishiga (U
L
) ulasak, liniya kuchlanishining kattaligiga ta’sir javob 
beruvchi releni hosil qilamiz. 
Bilamizki,
2
R
E
I
k
M


va 
R
R
R
Z
U
I
/


---

137 
Bu yerda Z
R
– rele chulg’amining qarshiligi, 
U
R
– rele chiqishidagi kuchlanish. 
2
R
E
I
k
M


, 
N
L
R
p
U
U
/

ni hisobga olsak, 
2
L
E
U
k
M


Bundan kelib chiqadiki, rele harakati liniya kuchlanishi bilan harakterlanadi. 
Yakor harakat qilib, xavo oralig’i 

ning oʻzgarishi oqim F va kuch F
E
ning 
oʻzgarishiga olib kelmaydi. Bu kuchlanish relesining tok relesidan farq qiluvchi 
belgisidir. 
Buning sababi, 

kamayganda rele chulg’amining induktiv qarshiligi ortadi 
wL
X
R

bu esa rele toki 
R
R
R
X
U
I
/

ni kamayishiga olib keladi. Bu bilan bir 
vaqtda rele zanjirining magnit qarshiligi 
ПS
R
m
4
/


ham kamayadi. 
I
R
rele tokining oʻzgarishi R
m
magnit qarshilikning oʻzgarishi bilan 
kompensatsiyalanadi, natijada magnit oqim 
m
R
R
R
W
I
Ф
/

oʻzgarmay qoladi.
1
2
4
8
3
5
7
R2
R1
5.19 – rasm. Kuchlanish relesining ichki ulanish sxemalari