Global finansliq kriztin’ rawajlaniw tendenciyalari Kirisiw Tiykarg’i bo’lim

Global finansliq kriztin’ rawajlaniw tendenciyalari
Kirisiw
Tiykarg’i bo’lim

1. 
   Global finansliq kirizistin’ kelip shig’iw sebepleri ha’m onin’ aqibetleri.
   
2. 
   Global finansliq krizistin’ ekonomikaliq ciklg’a ta’siri ha’mde krizistin’ ju’zege keliw principleri ha’m koncepciyalari.
   
3. 
   Global finansliq krizis sharayatinda O’zbekistanda qabil qiling’an o’zine ta’n reformalastiriw ha’m modernizaciya modeli.
   

Juwmaq
Paydalang’an a’debiyatlar


Kirisiw
Insaniyat rawajlanıwınıń házirgi basqıshı globallasıw processleriniń jedel rawajlanıwı arqalı xarakterlenedi. Globallasıwdı ekonomikalıq tárepten qaraytuǵın bolsaq, ol jáhán xojalıǵınıń pútkil mákanın qamtıp alıwshı ekonomikalıq munasábetler sistemasınıń sho’lkemlesiwi menen hám rawajlanıwın ańlatadı.
Globallasıw processleriniń keńeyiwi jáhán mámleketleri ortasındaǵı ekonomikalıq munasábetlerdiń jáne de rawajlanıwina alıp keledi. Atap aytqanda, globallasıw nátiyjesinde transmilliy korporatsiyalar, olardıń túrli kórinistegi xalıq aralıq birlespeleri iskerliginiń quram tabıwı hám keńeyiwi, xalıq aralıq islep shıǵarıw kooperatsiyası hám miynet bólistiriwiniń salıstırǵanda joqarı dárejege ótiwi, xalıq aralıq ekonomikalıq shólkemler iskerliginiń jáne de kusheytiwi júz beredi.
Ulıwma alǵanda, globallasıw processleri jáhán xojalıǵınıń pútin ekonomikalıq sistema retinde rawajlanıwda sapa basqıshı esaplanip, jańa múmkinshiliklerdi ashıp beredi.
Biraq, globallasıw procesin tolıqlastırıw hám oǵan bir tárepleme qaraw tuwri bolmaydı. Sebebi, usı process óziniń unamlı tárepleri menen bir qatarda qarama-qarsılıqlı táreplerine de iye. Du’nyanin’ bir mámleketinde júz berip atırǵan sociallıq-ekonomikalıq jag’daylardin’ anıq túrde basqa mámleketlerge de óz tásirin ótkeziwi usılardan biri esaplanip, búgingi kúnde júz berip atırǵan finanslıq krizis da naǵız ózi mániste globallasıw processleriniń áqibeti esaplanadi.
Soǵan kóre, Prezidentimiz az dóretpelerin búgingi kúnniń eń aktual mashqalası – bul 2008 jılda baslanǵan ja’ha’n finanslıq daǵdarısı, onıń tásiri hám unamsız aqıbetleri, júzege kiyatırǵan jaǵdaydan shıǵıw jolların izlewden ibarat ekenliginen baslap, ja’ha’n finanslıq daǵdarısınıń mazmun-manisi, kelip shıǵıw sebeplerine tolıq toqtalıp ótken ediler.
Prezidentimiz óz dóretpelerinde dúnyanıń ha’zirgi waqıtta bir qatar jetekshi analiz hám ekspertlik orayları global finanslıq krizis jaǵdayın jáne onıń júz beriwi múmkin bolǵan aqıbetlerine tiyisli materiallardı úyreniw hám ulıwmalastırıw nátiyjesinde tómendegi juwmaqlarǵa kiyatırǵanlıǵın aytıp ótken ediler. Yaǵnıy, “Birinshiden, finans-bank sistemasındaǵı krizis processleri derlik dúnyanı qamtıp alıp atırǵanı, retsessiya hám ekonomikalıq tómenlewdiń anıqlıǵı, investitsiyalıq aktivlik kóleminiń shekleniwi, talap hám xalıq aralıq sawda kóleminiń azayıwı, sonıń menen birge, jáhándıń kóplegen mámleketlerine tásir kórsetetuǵın saldamlı social talofotlar júz bolıwı múmkinligi óz tastıyıqini tawıp atır”.