Гносеология – билиш фалсафаси

Бирламчи сифат - бу шундай ҳиссий идрок қилинадиган сифатларки, унда улар нарсаларнинг геометрик хоссалари намоён бўлади (зичлик, кенглик, ҳажм, ҳаракат, шакл). Бу сифатлар объектив ва механик математика моддалари ёрдамида ўрганилади

• Иккиламчи сифатлар - инсон ҳиссий органлари фаолиятининг маҳсули сифатидаги субъектив иллюзиялар. Бу сифатлар (ранг, ҳид, таъм ва бошқалар) субъектив, чунки улар моддий нарсаларга хос эмас, зотан материя зарралари таъсирида пайдо бўлса ҳам. Улар иккиламчи, чунки нарсаларнинг сезги органларимизга бирламчи сифатлар таъсирида пайдо бўлади.

• Сифатнинг – соф математик таърифи-фаннинг ягона ҳал қилувчи вазифаси, ҳиссиёт берган далилларни мантиқий-назарий қайта ишлаш.
• Фан – соф – математик таҳлил.

• БИЛИШНИНГ ТАБИАТИ
• (бирламчи ва иккиламчи сифатлар ҳақидаги таълимот)

• Билиш тамойиллари

• Диалектик тамойил – билиш жараёнига қараш (яъни ривожланиш нуқтаи назаридан),
• диалектиканинг қонун, категория ва тамойилларидан фойдаланиш.

• Тарихийлик тамойили – тарихий юзага келиш ва ривожланиш контекстида
• жараёнлар ва предметлар ҳам кўриб чиқилади.

• Амалиёт тамойили – билишнинг бош тамойили амалиётда деб ҳисоблайди, ташқи
• оламни ва ўз-ўзини билишнинг асоси одам фаолиятида деб билади.

• Билиш тамойили – билиш имкониятларига тўла ишонч билан ёндашилади.

• Объективлик тамойили – онг ва иродадан ташқари предметларни
• Мустақил мавжуд деб ҳисоблайди.

• Ҳаётни фаол ижодий жараёнда ифодалаш тамойили

• Ҳақиқатнинг аниқ тамойили – аниқ шароитда индивидуал ва шубҳасиз ҳақиқатдир.

• Ҳақиқат

• Аристотель:
• Ҳақиқат-мулоҳаза ва амалдаги ҳолат

• Платон:
• Ғоялар дунёсига мос келувчи ғайритабиий мустақил идеал
• моҳият, инсон билими жоннинг шу ғоялар дунёси билан муштараклиги

• Фома Аквинский:
• Ҳақиқат - ёлғон нарсаларда эмас, балки ақлда мавжуд бўлади,
• ҳамма нарса ўзи боғлиқ бўлган ақлга муносабати
• даражасидагина ҳақиқий

• Нақшбандий:
• Ҳақиқат бу - Аллоҳни англашдир

• Беруний:
• Ҳақиқат - билимнинг воқеликка
• мувофиқлигидир

• Гегел:
• Ғоя ўзининг тўлиқ ва муайян кўринишида «ўзида
• ва ўзи учун борлиққа эга бўлган ҳақиқат»дир

•