Государственный стандарт узбекистана

А.8.1.2 Хавфларни йўқотиш ва КХ&С менежменти хавфини 
камайтириш 
Текширувларнинг иерархияси иш саломатлиги ва хавфсизлигини 
ошириш, хавфларни бартараф этиш ва КХ&С менежменти хавфларини 
камайтириш ёки назорат қилиш учун мунтазам ёндашувни таъминлашга 
мўлжалланган. Ҳар бир назорат ундан олдин камроқ самарадор деб 
ҳисобланади. КХ&С менежменти хатарларини мақбул даражада паст 
даражадаги даражага этказиш учун муваффақиятли бўлиш учун бир нечта 
элементларни бирлаштириш керак. 
Қуйидаги мисоллар, ҳар бир даражада амалга оширилиши мумкин 
бўлган чора-тадбирларни кўрсатиш учун берилган. 
а) йўқ қилиш: хавфни бартараф этиш; Хавфли кимёвий моддалар 
ишлатилишини тўхтатиш; янги иш жойларини режалаштиришда эргономик 
ёндашувларни қўллаш; салбий стрессга олиб келадиган монотон иш ёки 
ишни йўқ қилиш; ҳудуддан форклифтлар олиб ташлаш. 
б) алмашиниш: зарарли моддаларни оз хавфли билан алмаштириш; 
Онлайнда йўл-йўриқлар билан мижозларнинг шикоятларини жавоб беришга 
ўтиш; КХ&С менежменти хавф-хатарларига қарши курашиш; (масалан, сув 
базлı бўёқ билан ҳал қилувчи асосидаги бўёқларни алмаштириш, силлиқ 
замин материали алмашинуви, асбоблар учун волтаж талабларини 
камайтириш). 
к) муҳандислик назорати, ишни қайта ташкил этиш ёки ҳар иккаласи: 
одамларни хавфдан ажратиш; Коллектив ҳимоя чораларини қўллаш (масалан, 
изоляция, машина муҳофазаси, шамоллатиш тизимлари); механик ишлов 
беришга оид масалалар; шовқинни камайтириш; ҳимоя ёрдамида 
баландликдан тушиб қолмаслик; одамларнинг ёлғиз ишламаслиги, носоғлом 
иш соатлари ва иш юкини тўсиш ёки ишсизлик олдини олиш учун ишни 
қайта ташкил этиш. 
д) тренинглар, шу жумладан, маъмурий бошқарув: даврий хавфсизлик 
ускуналарини текшириш; зўравонликни олдини олиш учун ўқитиш; 
субпудратчилар фаолияти билан соғлиқни сақлаш ва хавфсизликни 
мувофиқлаштиришни бошқариш; индуксиён тренингларини ўтказиш; 
ҳайдовчилик гувоҳномаларини бошқариш; ҳодисалар, номувофиқликлар ва 
жазолашдан огоҳлантириш ҳақида кўрсатмалар бериш; иш тартибини 
ўзгартириш (масалан, ишчиларнинг кўчиши); хавф остида аниқланган 

---

41 
ходимлар учун соғлиқ ёки тиббий кузатув дастурини бошқариш (масалан, 
эшитиш, қўлни қўл билан тебраниш, нафас олиш бозуклукларı, тери 
касалликлари ёки таъсир қилиш); ходимларга тегишли кўрсатмалар бериш 
(масалан, киришни бошқариш жараёнлари). 
э) Шахсий ҳимоя ускуналар (ППЕ): ККД-дан фойдаланиш ва парвариш 
қилиш (масалан, хавфсизлик поябзали, хавфсизлик кўзойнаклари, эшитиш 
қобилияти, қўлқоп) учун кийим-кечак ва кўрсатмалар, шу жумладан 
тегишлилиогини таъминлаш.