G’oya va mafkura: tarixiy shakllari va ko’rinishlari. Mafkuradan ko’zlangan maqsadlar

3-MAVZUNING QISQACHA BAYONI
Mafkuraviy muammolar, ma`naviy tahdidlar va barkamol shaxs tarbiyasi.
3.1.Xavfsizlik va unga tahdidning asosiy yo’nalishlari.
«II jahon urushiga yurtimizdan 1 million 433230 kishi safarbar bo’lgan. 1941 yilda O’zbekiston aholisi bor-yo’g’i 6,5 million kishi bo’lgan. Agar aholining yarmini bolalar va keksalar tashkil etishini hisobga olsak, yaroqli odamlarimizning 50-60 foizi urushga ketgani ayon bo’ladi. Ulardan 263005 kishi halok bo’lgan. 132670 kishi bedarak yo’qolgan. 60452 kishi o’z o’lkasiga nogiron bo’lib qaytgan»¹.
Hozirgi dunyoda mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi ikki yo’nalishda bormoqda: 1) insoniyat tsivilizatsiyasi tarixida erishilgan har qanday moddiy va ma’naviy qadriyatlarning umuminsoniy jihatlari tarixiy makon doirasidan chiqib baynalminallashib, universallashib bormoqda. Ya’ni milliylik va umuminsoniylik tamoyillarining integratsiyalashuvi kuzatilmoqda; 2) millatlar va davlatlarning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy taraqqiyotidagi notekis rivojlanish, o’z manfaatlarini mutlaqlashtirish o’zlarining kelajagiga xavf tug’dirayotgan zararli g’oyalarning globallashuviga olib kelmoqda (xalqaro terrorizm, narkoagressiya, diniy ekstremizm va h.k.).
Umuman, bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasini belgilovchi omillar quyidagilar:
-ikki qutbli dunyoning barham topishi;
-mislsiz ilmiy kashfiyotlar;
-ulkan texnikaviy imkoniyatlar;
-universial texnologiyalar;
-axborot tarqatishning globallashuvi;
-kommunikatsiya jarayonlarining kengayishi;
-keng miqyosli integratsiya jarayonlari va h.k.
Milliy istiqlol g’oyasini targ’ib qilishda ma’naviyatni rivojlanti-rishda asosiy yondashuv ma’rifiy yondashuv bo’lsa ham bu jarayon milliy istiqlol g’oyasining xususiyatlari bilan bog’liq. Jahondagi globallashuv jarayonlari ana shu g’oyaga bo’lgan ehtiyojni keskin kuchaytiradi. Aslini olganda, globallashuv jarayoni bo’lmasa, milliy g’oyaga ham ehtiyoj oshmas edi. CHunki globallashuv bo’lmaganda har bir xalq va millatning ma’naviyati o’zicha mavjud bo’lar va imkoniyat darajasida rivoj topardi. Tashqi ta’sir va tahdidning yo’qligi esa milliy g’oyaga ehtiyojni ham dolzarblashtirmas edi.