“G’ozlar” o’yini

Yosh 
 Bilish 
 Xarakat 
Muloqot 
3yosh 
Nutq 
shakllanishi.Obrazli 
tafakkurning 
birinchi 
belgilari.Atrof muxitdan 
o’zini 
ajratish.Qatoiylikni 
anglash 
Qo’l,predmetli 
xarakatlarning 
rivojlanganligi.O’z xatti-
xarakatlarini 
irodaviy 
boshqarish ko’rinishlari 
O’z-o’zini 
angalshni 
yuzaga 
kelishi 
normalari.Birinchi 
axloqiy 
qoidalarni 
egallashi 
2yosh 
Faol nutqni tushunishi 
va o’zida yuzaga kelishi 
Qo’l 
va 
oyoq 
funktsiyalarining 
aniq 
Xarakteri 
asoslarini 
shakllanishi 

---

belgilanishi 
1yosh 
Nutqni 
tushunishni 
birinchi 
birinchi 
belgilari 
Mustaqil xolda tik turish 
va yurish
Nutqni 
qo’llashning 
birinchi belgilari 
10oylik
Bog’liqlik reaktsiyasini 
yuzaga kelishi begona 
muxit 
va 
begonalar 
orasida xavotirlik 
8 oylik Sensamator intellektning 
yuzaga kelishi 
Tayanib yurish 
Jest,mimika 
va 
pantomimika,yordamida 
noverbal muloqot 
7oylik 
Yordam bilan turish 
5 oylik
Yordam bilan o’tirish 
3 oylik Ko’rish 
qobiliyatining 
shakllanishi 
Yon tomoniga o’girilishi Onaning 
jilmayishiga 
javob qaytarish 
2 xafta Onaning 
tovushini 
boshqa 
tovushlardan 
farqlash 
1 xafta Xarakatlarni kuzatish 
Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasi. 
3-7 yoshgacha bulgan davr bogcha yoshi davri xisoblanadi. Maktabgacha yoshdagi 
bolalar psixologiyasida juda tez sifat uzgarishlari bulishini inobatga olgan xolda 3 
davrga (3-4yosh) kichik maktabgacha davri(4-5yosh)kichik bogcha yoshi o’rta 
maktabgacha davr( urta bogcha yoshi) 6-7 yosh va katta maktabgacha davr katta bogcha 
yoshilarga ajratish mumkin.Bola rivojlvnish jarayonida odamlarning ilgari utgan 
avlodlari tomonidan yaratilgan predmet va xodisalar olami bilan aloxida maxsus 

---

munosabatga kirishadi.Bola insoniyat kulga kiritgan barcha yutuklarni faol ravishda 
uzlashtirib,egallab boradi.Bunda predmetlar olamini,xamda ular yordamida amalga 
oshiriladigan xatti – xarakatlarni, tilni , odamlar orasidagi munosabatlarni egallab olishi, 
faoliyat motivlarining rivojlanishi, kobiliyatlarning usib borishi, katta yoshli 
kishilarning bevosita yordamida amalga oshirilib borilmogi kerak Asosan mana shu 
davrdan boshlab bolaning mustakil faoliyati kuchaya boshlaydi. Bogcha yoshdagi 
bolalarga beriladigan tarbiya ularning murakkab xarakatlarini takomillashtirish, 
elementar gigiena, madaniy va mexnat malakalari xosil kilish, nutkini ustirish xamda 
ijtimoiy axolk va estetik didning dastlabgi kurtaklarini yuzaga keltirish davridir. 
Mashxur rus pedagoglaridan biri Lesgaftning fikricha insonning bogcha yoshdagi 
davri shunday bir davrki, bu davrda bolada kelgusida kanday xarakter xislatlari paydo 
bulishi belgilanadi va axlokiy xarakterning asoslari yuzaga keladi. 
Bogcha yoshdagi bolalarning kuzga tashlanib turuvchi xususiyatlaridan biri ularning 
serxarakatligi va taklidchanligidir.Bola tabiatnining asosiy konunini shunday ifodalash 
mumkin:bola uzluksiz faoliyat kursatishni talab kiladi,lekin u faoliyat natijasidan emas, 
balki faoliyatning bir xilligi va bir tomonlamaligidan charchab koladi.Mana shu 
suzlardan bogcha yoshidagi bola tabiatning asosiy konuni bulmish serxarakatligini 
ortik cheklab tashlamay,balki maksadga muvofik ravishda uyushtirish kerakligi yakkol 
kurinib turibdi. 
Kattalar va tengdoshlari bilan bulgan munosabat orkali bola axlok normalari, 
kishilarni anglash, shuningdek, ijobiy va salbiy munosabatlar bilan tanisha boshlaydi. 
Bogcha yoshidagi bola endi uz gavdasini juda yaxshi boshkara boshlaydi. Uning 
xarakati muvofiklashtirilgan xolda buladi. Bu davrda bolaning nutki jadal rvojlana 
boshlaydi. U yangiliklarni egallashga nisbatan uzi bilganlarini mustaxkamlashga extiyoj 
sezadi. Uzi bilgan ertagini kayta-kayta eshitish va bundan zerikmaslik shu davrdagi 
bolalarga xos xususiyatdir 
* Bogcha yoshdagi bolalar extiyoji va kizikishlari jadal ravishda ortib boradi. Bu 
avvalo keng doiraga chikish extiyoji, munosobatda bulish, uynash extiyojlarinig 
mavjudligidir. Bogcha yoshidagi bolalar nutkni bir muncha tula uzlashtirganlari va 

---

xaddan tashkari xarakatchanliklari tufayli ularda uzlariga yakin bulgan katta odamlar va 
tengdoshlari bilan munosobatda bulish extiyoji tugiladi. Ular tor doiradan kengrok 
doiradagi munosobatlarga intila boshladilar. Ular endi kuni-kushnilarning bolalari bilan 
xam jamoa bo’lib o’ynaydilar. 
Xamma narsani bilib olishga bulgan extiyoj kuchayadi. Bogcha yoshidagi bola 
tabiatiga xos bulgan kuchli extiyojlardan yana bir uning xar narsani yangilik sifatida 
kurib bola uni xar tomonlama bilib olishga intilishidir.
Bogcha yoshdagi bolalar xayotida va ularning psixik jixatidan usishida kizikishning 
roli xam kattadir.Kizikish xuddi extiyoj kabi bolaning biror faoliyatga undovchi 
omillardan biridir. SHuning uchun xam kizikishni bilish jarayoni bilan boglik bulgan 
murakkab psixik xodisa desa buladi.
Bolaning kamol topishida kizikishning axamiyati shundaki, bola kizikkan narsasini 
mumkin kadar chukurrok bilishiga intiladi va binobarin uzok vakt davomida kizikkan 
narsasi bilan shugullanishdan zerikmaydi. Bu esa uz navbatida bolaning dikkati xamda 
irodasi kabi muxim xislatlarni ustirishga va mustaxkamlashishga yordam beradi.