Grammatika

Ismlarni kesimga xoslovchi shakllar.
Kesim ega bilan shaxs va sonda moslashadi.Ot kesimlarni ega bilan moslashtiruvchi vositalar bog’lamalar deyiladi. Ot kesim deganda fe’ldan boshqa so’zlar (ot, sifat, son, olmosh, ravish, taqlid, modal, undov) va harakat nomi shaklining kesim vazifasida kelishi. Gapning asosiy fikriy markazi kesim hisoblanadi. Kesim orqali shaxs-son, zamon, mayl, bo’lishli-bo’lishsizlik ma’nolari ifodalanadi. Bunday ma’nolarni ifodalash esa faqat fe’llar uchun xos: Men universitetda o’qiyapman- hoz, zamon, I shaxs, birlik, xabar mayli.
Fe’lga xos bunday xususiyatlar ot kesimda mavjud emas. Aynan bog’lamalar ot kesimlarga mazkur ma’nolarni ifodalash uchun qo’shiladi; Men talaba bo’ldim – talaba bo’ldim, ot kesim.- o’tgan zamon ifodalanyapti
Bog’lamalar:

• 
  -man,- san,-miz, -siz, - dir qo’shimchalari;
  
• 
  bo`lmoq, sanalmoq, hisoblamoq, bo’lmoq so’zalari;
  
• 
  edi, emas, ekan, emish so’zalri;
  
• 
  harakat nomi+kerak, lozim, darkor, shart.
  

Masalan: Men o`qituvchiman. Siz ulug` odam bo`lasiz. Men Brach bo`laman. Siz dushmansiz. U boy edi.
Harakat nomi bilan ifodalangan kesim tarkibida darkor, kerak, lozim, shart. so`zlari bo`lganda kesimni ega bilan moslashtiruvchi qo`shimchalar harakat nomiga qo`shiladi: Men borishim kerak. Bolalar tez qaytishi shart.