Grammatika

Turdosh otlar bir turdagi shaxs, narsa, o`rin-joy, faoliyat-jarayon nomlarini bildiruvchi otlardir. Turdosh otlar quyidagi ma’noviy guruhlarga bo`linadi:

1. 
   shaxs otlari;
   
2. 
   narsa otlari;
   
3. 
   o’rin-joy otlari;
   
4. 
   faoliyat-jarayon otlari.
   

Shaxs otlari – kim? so`rog`iga javob bo`lib, shaxslarni yoshiga, yashash joyiga, mansabiga, ijtimoiy holatiga, nasl-nasabiga qarindoshlik darajasiga ko`ra nomlab keladi. Masalan: yigit, qiz, ayol, erkak – jins jihatdan; amma, xola, tog`a, amaki - qarindoshlik darajasiga ko`ra; leytenant, dotsent, polkovnik – unvoni jihatdan; tikuvchi, oshpaz, zargar, ijodkor, kaptarvoz, sartarosh – kasb-koriga ko`ra; chol, yigit, kampir,qiz, bola – yoshiga ko`ra; rais, direktor – amal-mansabiga ko’ra; shoh, gado, shahzoda, malika – ijtimoiy holatiga ko’ra; xo’ja, sayid – nasl-nasabiga ko’ra; qishloqlik, toshkentlik – yashash joyiga nisbatan nomlangan.
Shaxs otlari yasama otlar ham bo`lishi mumkin. Ular shaxs oti yasovchi qo`shimchalar yordamida yasaladi: sinfdosh, suvchi, dorboz, soatsoz, kitobxon kabi.
-lik qo`shimchasi o`rin-joy bildiruvchi turdosh va atoqli otlarga qo`shilib, shaxsning shu hududga mansubligini bildiradi, Atoqli otlarga qo`shilgan –lik qo`shimchasi atoqli otni turdosh otga aylantiradi va kichik harf bilan yoziladi: andijonlik, qishloqlik, amerikalik.


Narsa otlari – nima? so`rog`iga javob bo`lib, jonli va jonsiz narsalarning nomlarini bildiradigan otlardir:hashtak-pashtak, boychechak, sho’rva, shim, cho’mich, tulki, oy.
Narsa otlari quyidagi ma’noviy guruhlarga ajraladi:
Hayvon nomlari – kuchuk, mushuk, sichqon, chumoli, chigirtka
O`simlik nomlari – gul, rayxon, yalpiz, gultojixo`roz
Oziq-ovqat nomlari – piyoz, kartoshka, qovun,non, qovurdoq
Kiyim-kechak – shim, yubka, pal’to, to`n
Idish-tovoq nomlari – qoshiq, kosa, qozon, cho`mich
Ish qurollari nomlari – ketmon, bolta, arra, tesha
Osmon jismlari nomi – yulduz, oy, bulut, quyosh
Narsa otlarning tub va yasama shakli mavjud: -gich, -,qich, -gi, -qi, - k, - q –oq, -indi, -ma, -don, -moq,m qo`shimchalari asosga qo`shilib yasama narsa otlari yasaydi: o`roq, taroq, tugma, qirg`ich, guldon, achitqi, tishkovlagich, elak, supurgi, bo’yoq, to’plam.