Gulchehra izbullaeva pedagogika nazariyasi

7-jadval. 
«To’tinoma»dagi hikoya va obrazlarning mazmuni 
Obrazlar 
Faoliyati 
Maqsadi 
Natijasi 
To’ti 
ta’lim-tarbiya 
beruvchi, ustoz; 
vijdon ramzi 
to’g’ri yo’l 
ko’rsatish; 
kamolot sari 
yetaklash 
vadasi ustidan 
chiqadi 
Maymun 
savdogar, oila 
sardori; aql 
ramzi 
oila farovonligi 
uchun mehnat 
qilish 
sadoqatli do’sti 
yordami fitnaning 
o’z vaqtida oldini 
oladi 
Xujasta 
xonadon bekasi,
nafs ramzi 
nafsini 
qondirish; huzr 
halovatda 
yashash 
baxt-saodatdan 
ayriladi 
Asarning asosiy maqsadi
, ya’ni insonning axloqiy qarashlarini 
shakllantirib, 
uni 
bosqichma-bosqich 
barkamollik, 
kamolotga 
yetaklashga qaratilgan. Asardagi hikoyatlarda, asosan, insonning 
axloqiy qiyo
fasini tarbiyalash g’oyalari vafodorlik va bevafolik 
oqibatlari, aql-idrok tantanasi, sahovatu muruvvat saodati, yovuzlik va 
ezgulik o’rtasidagi kurash motivlariga qaratilgan. Bu hikoyatlarning 
bosh qahramonlari har xil kasbdagi va toifadagi insonlar bo’lishi bilan 
bir qatorda, turli hayvonlar va qushlarni ham tashkil etadi va ular 
hikoyatlarning g’oyaviy yo’nalishini belgilab beradi. Ularda salbiy 
qahramonlar o’z qilmishlariga yarasha jazo oladi, ijobiylari murod 
maqsadlariga yetadi. 
Xulosa sifatida shuni 
ta’kidlash mumkinki, mutafakkirlarning 
ma’naviy merosidan foydalanish shaxslarda milliy va umuminsoniy 
qadriyatlar negizida ilmiy va gumanitar dunyoqarashni, yuksak 
ma’naviyat va ijodiy tafakkurni, e’tiqod va ijtimoiy faollikni oshiradi. 
Allomalarning 
ma’naviy-axloqiy tarbiyaga oid qarashlaridan 

---

164 
foydalanib, shaxslarda 
ta’limning tarix, falsafa, xalq an’analari, urf-
odatlari bilan uzviy birligini, boshqa xalqlar tarixi va madaniyatiga 
hurmat bilan munosabatda bo’lishni ta’minlaydi. 
Bundan tashqari, allomalar
ning ma’naviy-axloqiy tarbiyaga oid 
qarashlaridan ta’lim va tarbiya jarayonda mustaqil fikrlaydigan, 
qarorlar qabul qilishga qodir, har tomonlama rivojlangan, barkamol 
shaxsni shakllantirishga yo’naltirishda muhim ahamiyat kasb etadi.