Guliston davlat universiteti kasbiy pedagogika fandan

 
Ота-оналар ва улар 
ишлаётган 
ташкилотлар 
Давлат бошқарув 
органлари 
Маҳаллий ўз-ўзини 
бошқариш 
ташкилотлари 
(маҳалла) 
Касб-ҳунар 
соҳасидаги 
ҳамкорлик 
Таълим хизматлар 
бозорининг субъектлари 
Ёшлар 
ташкилотлари 
Бандлик хизмати 
Маҳаллий 
ҳокимият 
Касб-ҳунар 
коллежлар 
Иш берувчилар ва 
уларнинг 
ташкилотлари, 
корхоналар. 
муассасалар касаба 
уюшмалари 

---

124 

ish beruvchilarning yuqori malakali kichik mutaxassis kadrlar tayyorlashdan 
manfaatdorligini rivojlantirish uchun huquqiy meyoriy 
asoslar
ishlab chiqilmaganligi; 

mehnatkashlarning huquqlarini va shu jumladan, ularning ishlab chiqarishdan 
ajralgan va ajralmagan holda kasb-hunar ta’limini olish hamda malaka oshirish huquqlarini himoya 
qiluvchi kasaba uyushmalari mavqeining zaifligi; 

yoshlar va aholining kasb-hunar ta’limidan manfaatdor bo‘lgan boshqa 
guruhlarining muammolari bilan shug‘ullanuvchi fuqarolik jamiyatining ko‘ngilli tashkilotlarini 
tuzish va faoliyat ko‘rsatishi bo‘yicha tajribalarning yetarli darajada emasligi; 

mahalliy o‘z-o‘zini boshqaruv organlari funksiyalari va moddiy imkoniyatlarining
cheklanganligi kabilar. 
Yuqorida zikr etilgan va boshqa muammolarni hal etish uchun ma’lum ishlar amalga 
oshirilayotganligi va rejalashtirilayotganligini qayd etish zarur. 
Hamkorlar orasida muloqat yetarli darajada yo‘lga qo‘yilmaganligiga eng avvalo 
rahbarlarning hissasi katta. 
Kasb-hunar ta’limi sohasida amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan ijtimoiy hamkorlik 
ishlarini shartli ravishda quyidagicha ikki guruhga ya’ni shartnomaviy va tashkiliy guruhlarga 
bo‘lish mumkin. 
Shartnomaviy shakl ikki va undan ortiq, yani ko‘p tomonlarning 
o‘zaro
manfaatdorlik 
asosidagi hamkorligining barcha turlarini qamrab oladi, tashkiliy shakllar esa qo‘shimcha organlar 
– maslahat kengashlari va boshqalarni tashkil etish orqali faoliyat ko‘rsatadi. 
Kasb-hunar kollejlarining shartnomalardan foydalanishi avvaldan ma’lum, biroq, so‘nggi 
paytlarda ularning mavzu doirasi juda kengayib ketdi. Ilgari bunday shartnomalarning obyektlari 
quyidagilar sanalar edi: 

o‘quvchilarning ishlab chiqarish ta’limi va amaliyotini tashkil etish; 

o‘qituvchilar, muhandis-pedagoglar stajirovkasi va ularning malakasini oshirish; 

tanlovlar va ko‘rgazmalarni birgalikda tashkil etish; 

korxonalarga axborot va konsalting xizmatlarini ko‘rsatish; 

marketing xizmatlarini ko‘rsatish; 

pudrat shartnomalari bo‘yicha ishlar bajarish; 

ilmiy tadqiqot va texnik-texnologik ishlarni amalga oshirish. 
Hamkorlikning tashkiliy shakllari ijtimoiy hamkorlar bilan o‘zaro birgalikda faoliyat 
ko‘rsatishning ancha yuqori darajasi hisoblanadi. Ular maxsus vakolatlarga ega bo‘lgan va ustav 
hujjatlariga hamda belgilangan tartibda tasdiqlanadigan boshqa tartibga soluvchi hujjatlarga asoslanib 
harakat 
qiluvchi 
tashkiliy 
tuzilmalarni 
yaratishni 
taqozo 
etadi. 
Odatda 
bular ta’lim 
muassasalaridan_tashqari ta’limning boshqaruv organlarini, bandlik xizmati, ish beruvchilar, kasaba 
uyushmalarini o‘z ichiga oluvchi kengashlar (maslahat kasb-hunar vasiylik) va boshqalardir. 
Kengashlar faoliyatining barcha yo‘nalishlarini shartli ravishda ikki kesimda guruhga 
ajratish mumkin: maslahat va vasiylik. Shunga muvofiq ravishda ijtimoiy hamkorlik tashkiliy 
tuzilmalarining asosiy turlari deb maslahat va vasiylik kengashlarini ko‘rsatish mumkin. 
Kasb-hunar ta’limi sohasida ijtimoiy hamkorlikning rivojlanishiga xalaqit berayotgan yoki 
uning rivojlanishiga xizmat qilmaydigan muammolarni ham shartli ravishda quyidagi ikkita
guruhga bo‘lish mumkin: tashqi 
shart-
sharoit bilan bog‘liq muammolar va ta’lim 
muassasasining ichki muammolari. Muammolarning birinchi guruhi tashqi muhit o mill arini ng
ta’siri natijasida vujudga keladi va ulardan ta’lim muassasasi uchun belgilovchi 
ahamiyatga ega omil kasb-hunar ta’limi sohasida davlat tomonidan milliy va mintaqaviy 
darajalarda o‘tkazilayotgan siyosatdir. 
Tashqi omillarning ta’siri obyektiv bo‘lib, ta’lim muassasalari tomonidan tartibga 
soluvchi ta’sirga juda oz bo‘ysunadi. 
Ijtimoiy hamkorlikni tashkil etishning ichki omillari jumlasiga to‘g‘ridan to‘g‘ri 
ta’lim muassasasining o‘ziga, uning ta’lim xizmatlari bozorida o‘zining yangi mavqeini 
anglab yetishga va qabul qilishga, eng avvalo, kasb-hunar ta’limi rivojining mehnat

---

125 
bozori talablarini qondirishga qaratilgan yangi paradigmasini qabul qilishga, ikki yoqlama va
ko‘p yoqlama aloqalarni yo‘lga qo‘yish ijtimoiy hamkorlikning tashkiliy tuzilmalarini 
shakllantirish jarayonida faol ishtirok etishga tayyor ekanligiga bog‘liq.