Guliston davlat universiteti musurmanov. A. A agrokimyoviy tekshirish usullari

2
1, 2, 3, 4
	жами		20

Агрокимёвий текшириш усуллари фанидан ўтиладиган

лаборатория машғулотлари мавзулари, бажариладиган иш мазмуни ва вақти.

№	Мавзу	Соат	Фойдаланилган адабиётлар
1	Вегетация тажрибалари учун ўғит меъёрларини ҳисоблаш	4	1, 2, 3, 4
2	Дала тажрибаси тизимларини тузиш	6	1, 2, 3, 4
3	Тажриба майдончасини бўлак (бўлтак), вариант ва такрорликларга ажратиш	6	1, 2, 3, 4
4	Дала тажрибаларида олиб бориладиган кузатишлар ва уларни амалга ошириш тартиби .	4	1, 2, 3, 4,
5	Агрокимёвий тадқиқотларда статистик таҳлилни амалга ошириш	4	1, 2, 3, 4
6	Агрокимёвий тадқиқотларда сифат ва миқдорий таҳлил усулларидан фойдаланиш	4	1, 2, 3, 4
7	Агрокимёвий тадқиқотларда ўсимлик илдиз шираси ва тўқималар ширасидан фойдаланиш .	4	1, 2, 3, 4
	Жами:	32

III. Мустақил иш мавзулари.

№	Мавзу ва иш номи	Адабиётлар ва манбалар	Ажратилган соат	Рейтинг балл
1	Вегетация тажрибаларда сув режимини бошқариш	1, 2, 3, 4	6	4
2	Озиқ аралашмаларининг турлари ва уларнинг ўзаро фарқи	1, 2, 3, 4	6	4
3	Агрокимёвий тадқиқот фанининг ривожланишига ўзбек, рус ва хориж олимларнинг қўшган ҳиссаси.	1, 2, 3, 4	6	4
4	Ишлаб чиқариш шароитида ўтказиладиган дала тажрибалари.	1, 2, 3, 4	6	3
6	Дала тажрибаларида амалга ошириладиган энтомологик ва фитопатологик кузатишлар ва уларнинг аҳамияти.	1, 2, 3, 4	6	3
7	Тажриба натижаларини статистик ишлаш; тажриба аниқлиги ва хатосини ҳисоблаш.	1, 2, 3, 4	6	3
8	Ўсимликлар томонида олиб кетиладиган озиқ моддалар миқдори ва уни аниқлаш.	1, 2, 3, 4	6	3
9	Агрокимёвий таҳлил асосида маҳсулотлар таркибидаги нитрат миқдорини аниқлашнинг моҳияти	1, 2, 3, 4	5	3
10	Ўғитлар ҳисобига олинадиган иқтисодий самарадорликни ҳисоблаш	1, 2, 3, 4	5	3
	ЖАМИ		52	30

IV. Фаннинг рейтинг ишланмаси ва баҳолаш мезони.

№	Назорат турлари	Сони	Ҳар бир сўровга	Жами
1.	Жорий баҳолаш:
1.1.	Лаборатория машғулотларини бажариш.	7	3 (2)	20
1.2.	Т.М.И.	5	6	30
	Оралиқ баҳолаш:
2.1.	Ёзма иш	2	10	20
3.	Якуний назорат:
3.1.	Ёзма иш	1	30	30
	Жами: 100 балл

Баҳолаш мезони:

1. 
   Ҳар бир лаборатория машғулоти 3-2 баллдан баҳоланади. Лаборатория машғулотларни тўла бажарган ва топширган талабага ишнинг сифатига қараб 3 балл, машғулотни тўла бажармаган, айрим камчиликларга йўл қўйилган бўлса 2 балл, машғулотда камчиликлари бўлса 1 балл қўйилади.
   
2. 
   Талаба мустақил иши.
   

• 
  Топшириқ тўлиқ бажарилган бўлса 6 балл берилади.
  
• 
  Топшириқ бажарилганда камчиликлари бўлса, 5-4 балл берилади.
  
• 
  Топшириқ бажарилганда камчиликлари кўпроқ бўлса, 2-3 балл берилади.
  

2.1. Оралиқ баҳолаш ёзма равишда ўтказилиб, унда учта саволга жавоб
бериш сўралади, ҳар бир савол 3-4 баллгача баҳоланади.

• 
  Мавзу мохияти очилган ва хулоса қилинган бўлса 3-4 балл берилади.
  
• 
  Мавзу мохияти очилганда камчилиги бўлса 2-1 балл берилади.
  

1. 
   Якуний назоратда талаба 3 та саволга ёзма равишда жавоб беради.
   

• 
  Хар бир ёзма саволга 10 балл ажратилган.
  
• 
  Агар савол моҳияти тўла ёритилган бўлса 10-9 балл.
  
• 
  Саволга жавоб берилганда камчиликлари бор бўлса 7-8 балл.
  
• 
  Савол моҳияти тўла ёритилган, камчиликлари кўпроқ бўлса 5-6 балл берилади.
  

Фойдаланиладиган асосий дарсликлар ва ўқув
қўлланмалар рўйхати
Асосий .

1. 
   Мусаев Б.С., Хожиев Б.Т. Агрокимёвий текшириш усуллари. Тошкент, ТошДАУ нашр-таҳририят бўлими, 2004.
   
2. 
   Юдин Ф.А Методы агрохимических исследование М.: Наука, 1977.
   
3. 
   Доспехов В.Н. - Методика полевого опьта М.: Агропромиздат, 1975.
   
4. 
   Агрохимические методи исследования почв. М.: Наука, 1975.
   

Қўшимча

1. 
   Методы агрохимических исследований почв и растений. Т.: СоюзНИХИ, 1977.
   
2. 
   Мусаев Б.С. Тажриба ишлари услубиёти (ўқув қўлланма). Т.: Университет, 1995.
   
3. 
   Мусаев Б.С., Раджабов Б.Б. ва бошқалар. Агрокимёвий текшириш усуллари (маъруза матнлари). Т.: ТошДАУ, 2000.
   
4. 
   Мусаев Б.С. Агрокимё (дарслик). Т.: «Шарқ» матбаа-нашриёт акциядорлик компанияси таҳририяти, 2001.
   
5. 
   Ниёзалиев И.Н., Раджабов Б.Б. ва бошқалар Агрохимиядан амалий машғулотлар. Т. «Мехнат» 1989.
   

Сайтлар:
httр: | himiy: mnru
http: www chemistry nonod (ru) | nasdel| istoriy htm.
http: www akim. dp na mhhtm
http: www agno. ru msgs |ur| ru.htm.
http: www himiy, ucor. ru | index | 1-0-0
http: www agho com nauka | plant rachi ta | index. htm.

Fanni o’qitishning kontseptual asoslari

Bilim olish jarayoni bilan bog’liq ta’lim sifatini belgilovchi holatlar: darsni yuqori ilmiy-pedagogik darajada tashkil etilishi, muammoli mashg’ulotlar o’tkazish, darslarni savol-javob tarzida qiziqarli tashkil qilish, ilg’or pedagogik texnologiyalardan va multimedia qo’llamalardan foydalanish, tinglovchilarni mustaqil fikrlashga undaydigan, o’ylantiradigan muammolarni ular oldiga qo’yish, talabchanlik, tinglovchilar bilan indivudial ishlash, ijodkorlikka yo’naltirish, erkin muloqotga kirishishga, ilmiy izlanishga jalb qilishva boshqa tadbirlar ta’lim ustuvorligini ta’minlaydi. Ta’lim samaradorligini ishlab chiqishning kontseptsiyasi aniq belgilanish va unga amal qilishi ijobiy natija beradi. Fanni o’qitishning asosiy kontseptual yondoshuvlari quyidagilardan iborat.

Fanning maqsadi. Tuproq fizikasi fanining maqsadi talabalarga tuproqni dalada o’rganishni, kesma qo’yish uchun joy tanlash, tuproq morfologik belgilarini o’rganish, tuproq namunalarini olish, tuproqni analiz qilish va uning natijalarini tahlil qilish usullari, tuproqning umumiy fizik va fizik-mexanik, suv, havo, issiqlik xossalari to’g’risida tushuncha berishdan iborat.
Tuproq fizikasi kursi talabalarda tuproqning fizik xossalari to’g’risidagi bilimlarini shakllantiradi.
Fanni o’qitishning vazifalari. Maqsadni amalga oshirish uchun quyidagi vazifalarni bajarish tavsiya etiladi:
Shaxsga yo’naltirilgan ta’lim. O’z mohiyatiga ko’ra ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilarini to’laqonli rivojlanishlarini ko’zda tutadi. Bu esa ta’limni loyixalashtirilayotganda, albatta, ma’lum bir ta’lim oluvchining shaxsini emas, avvalo, kelgusidagi mutaxassislik faoliyati bilan bog’liq o’qish masalalaridan kelib chiqqan holda yondoshishga e’tibor qaratishni amalga oshiradi. har bir talabaning shaxs sifatida kasbiy takomillashuvini ta’minlaydi. Ta’limning markaziga bilim oluvchi qo’yiladi.
Tizimli yondoshuv. Ta’lim texnologiyasi tizimning barcha belgilarini o’zida mujassam etmog’i lozim: jarayonning mantiqiyligi, uning barcha bo’g’inlarini o’zaro bog’langanligi, yaxlitligi bilim olish va kasb egallashning mukammal bo’lishiga hissa qo’shadi.
Faoliyatga yo’naltirilgan yondoshuv. Shaxsining jarayonli sifatlarini shakllantirishga, ta’lim oluvchining faoliyatini jadallashtirish va intensivlashtirish, o’quv jarayonida barcha qobiliyat va imkoniyatlarni, tashabbuskorlikni ochishga yo’naltirilgan ta’limni ifodalaydi. Egallangan bilimlarning ko’nikma va malakaga aylanishi, amaliyotda tadbiq etilishiga sharoit yaratadi.
Dialogik yondoshuv. Bu yondoshuv o’quv jarayoni ishtirokchilarining psixologik birligi va o’zaro munosabatlarini yaratish zaruriyatini bildiradi. Uning natijasida shaxsning o’z-o’zini faollashtirishi va o’z-o’zini ko’rsata olishi kabi ijodiy faoliyati kuchayadi. O’qituvchi va talabaning qamkorlikdagi ta’limiy faoliyat yuritishiga zamin yaratadi.
Hamkorlikdagi ta’limni tashkil etish. Demokratlilik, tenglik, ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi o’rtasidagi sub’ektiv munosabatlarda hamkorlikni, maqsad va faoliyat mazmunini shakllantirishga erishilgan natijalarni baholashda birgalikda ishlashni joriy etishga e’tiborni qaratish zarurligini bildiradi. Ta’lim jarayonida “sub’ekt-sub’ekt” munosabatlari tarkib topadi.
Muammoli ta’lim. Ta’lim mazmunini muammoli tarzda taqdim qilish orqali ta’lim oluvchi faoliyatini aktivlashtirish usullaridan biri. Bunda ilmiy bilimni ob’ektiv qarama-qarshiligi va uni hal etish usullarini, dialektik mushoqadani shakllantirish va rivojlantirishni, amaliy faoliyatga ularni ijodiy tarzda qo’llashni ta’minlaydi. Muammoli savol, vazifa, topshiriq va vaziyatlar yaratish va ularga echim topish jarayonida ongli, ijodiy, mutsaqil fikrlashga o’rgatiladi.
Axborotni taqdim qilishning zamonaviy vositalari va usullarni qo’llash- hozirgi axborot kommunikatsiya texnologiya vositalari kuchli rivojlangan sharoitda ulardan to’qri va samarali foydalanish, axborotlarni tanlash, saralash, saqlash, qayta ifodalash ko’nikmalarini xosil qilinadi. Bu jarayonda kompyuter savodxonligi alohida ahamiyat kasb etadi.
O’qitish metodlari va texnikasi. Ma’ruza (kirish, mavzuga oid, viziuallash), muammoviy usul, keys-tsadi, pinbord, paradokslar, loyixa va amaliy ishlash usullari. Interfaol usullarni mavzu mazmuniga mos holda tanlash va ulardan samarali foydalanishga o’rgatadi.
O’qitish vositalari: o’qitishning an’anaviy vositalari (darslik, ma’ruza matni, ko’rgazmali qurollar, xarita va boshqalar) bilan bir qatorda-axborot-kommunikatsiya teznologiya vositalari keng ko’lamda tatbiq etiladi.
Kommunikatsiya usullari: tinglovchilar bilan operativ ikki yoqlama (teskari) aloqaga asoslangan bevosita o’zaro munosabatlarning yo’lga qo’yilishi.
Teskari aloqa usullari va vositalari: kuzatish, blits-so’rov, joriy, oraliq va yakunlovchi nazorat natijalarini tahlili asosida o’qitish diagnotsikasi amalga oshiriladi. Ta’lim jarayonida kafolatlangan natijaga erishish ta’minlanadi.
Boshqarish usullari va tartibi: o’quv mashquloti bosqichlarini belgilab beruvchi texnologik xarita ko’rinishidagi o’quv mashqulotlarini rejalashtirish, qo’yilgan maqsadga erishishda o’qituvchi va tinglovchining birgalikdagi xarakati, nafaqat auditoriya mashqulotlari, balki auditoriyadan tashqari mustaqil ishlarning nazorati xam tartibli yo’lga qo’yiladi.
Monitoring va baholash: butun kurs davomida ham o’qitishning natijalari reyting tizimi asosida nazorat va taxlil qilib boriladi. Kurs oxirida yozma, og’zaki yoki test topshiriqlari yordamida ta’lim oluvchilarning bilimlari baholanadi.