Guliston davlat universiteti sattarov karim qarshievich tuxtamisheva gulnoza qarshibaevna

Nazorat savollari: 
1.Yormani qanday turlarini bilasiz? 
2.Yormani sifat ko`rsatkichlarini aniqlash ulsullari. 
3.Yormada qanday aralashmalar uchraydi? 
4.Yorma turlari uchun qanday kattalikda elaklar ishlatiladi? 
5.Yorma sifatini baholashda mag`iz qanday ahamiyatga ega? 
6.Mag`izning sifatli bo`lib etilishiga qanday omillar ta`sir ko`rsatadi? 
7.Yormadagi aralashmalar mag`izning chiqishiga ta`sir ko`rsatadimi? 
 
7-LABORATORIYA ISHI 
 
MAVZU:UNNING NONBOBLIK XUSUSIYATLARINI ANIQLASH 
 
Ishdan maqsad: Non yopib ko`rish usulida unning nonvoylik 
xususiyatlarini baholash bo`yicha laboratoriya ko`nikmalarga ega bo`lish. 
Asbob va uskunalar: Stol va texnik tarozi, laboratoriya hamirqorgichi

---

53 
L-101 yoki LT-900, hamirni tindirish uchun termostat, padnisi aylanadigan 
laboratoriya, non yopish pechi LPPL-53elak. 
Asosiy tushuncha 
Unning nonvoylik xususiyatlari - un sifatining asosiy ko`rsatkichlaridan 
hisoblanadi. Un zavodlarida ularni baholash uchun GOST 9404 - 60 da bayon 
qilingan usulda laboratoriya sharoitlarida non yopib ko`riladi. 
GOST 9404 - 60 uslubiga ko`ra, quyidagi ishlar nazarda tutilgan: xom - 
ashyoni tayyorlash, hamir qorish,hamir oshishi, uni qolipga tushirish va 
tindirish, non yopish va uning sifatini baholash. 
Ishlash tartibi: 
Oshirilgan hamirsiz hamir tayyorlashning retsepturasi quyidagichadir: 
quruq moddalar hisobida un – 960 g, tuz 15 g, presslangan hamirturush - 30 g. 
Haqiqiy namlik qiymati hisobga olingan holda un miqdori quyidagi 
formula bo`yicha hisoblanadi: 




100
100
960
м
m
bu erda:
960 - unning quruq moddalari og`irligi; 

- tahlil qilinayotgan un namligi,%. 
Hamir qorish uchun kerak bo`lgan suv miqdori quyidagi formula bo`yicha 
hisoblab chiqiladi 
)
(
100
100
)
960
(
.
.
ф
с
д
м
m
с
с
д
в
m
m
m
m
m
m









bu erda:
960 - un quruq moddalarining og`irligi; 

---

54 
с
д
m
.
- hamirturush quruq moddalarining og`irligi, g (presslangan 
hamirturushning namligi 75% deb qabul qilinadi); 
с
m
- quruq modda hisobida tuzning og`irligi, g; 
м
m
- haqiqiy namlik hisobi bilan un og`irligi, g; 
д
m
- haqiqiy namlik hisobi bilan hamirturush og`irligi, g; 
ф
с
m
.
- haqiqiy namlik hisobi bilan tuz og`irligi, g; w
t
- hamir 
namligi, % (oliy nav un uchun - 43,5%, birinchi nav uchun - 44,5%, ikkinchi 
nav uchun - 45,5%). 
Non yopib ko`rish uchun talab qilinadigan suv va unning 
miqdorini jadvaldan aniqlash mumkin. Hamirturush bilan tuz 0,1 ggacha 
aniqlikka ega, unni - 1 g gacha aniqlikdagi texnik tarozida tortiladi. Suvni 
hajmiga ko`ra me`yorlash mumkin. Hamir laboratoriya hamirqorgich 
mashinasida 2,5 - 3 daqiqa davomida tekis hamir hosil bo`lgunga qadar qoriladi. 
Oliy, birinchi va ikkinchi nav undan non yopib ko`rish uchun kerak bo`ladigan 
un va suv miqdori 
Un namligi, 
% 
Un 
miqdori, g 
Un navlariga qarab 
kolinadigan suv 
miqdori, g 
Un 
namligi
, % 
Un 
miqdori, 
g 
Un navlariga qarab 
kolinadigan suv miqdori,g 
oliy birin
chi 
ikkinchi 
oliy 
Birinchi Ikkinchi