Geografiya darslarida foydalaniladigan masala va mashqlar shu asosda dars ishlanmalarini loyihalash. - Reja:
- Geografiya darsida masalalar bilan ishlash.
- Topografik karta va unda ishlatiladigan shartli belgilar.
- Masshtab bilan ishlash.
- Mustaqil ishlash uchun masalalar.
- Geografiya tabily fanlar ichida o'zining keng qamrovligi, qiziqarligi vaommabopligi bilan ajralib turadi. Geografik obyekt, hodisa va Jarayonlar, ularni keltirib chigaradigan oqibat boglanishlarini mohiyatini to’liq anglab yetish uchun nazarıy sabab bilimlarning o`zi kifoya etmaydi. Nazariy bilimlarni mustahkamlash uchun ayrim geografik hodisa hodisa va va jarayonlarga oid mashq hamda masalalar yechish zarurati ò‘z-0’zidan paydo bo’ladi.
- Maxsus lchov asboblari yordamida hamdaaerofotosyomka vakartografik usulda tuzilgan yirik masshtabli kartalarga topografik kartalardeyiladi. Topografik kartalar geografik kartalardan, asosan, obyekt va voqealarnitasvirlash usullari, egallagan maydoni, masshtablari bilan farq qiladi. Topografikkartalarda masofalar hamma joyda bir xilda kichraytirilib tushiriladi hamda harbir obyekt maxsus qabul qilingan shartli belgilar bilan tasvirlanadi
- Topografik kartalarda yer yuzasi xilma-xil chiziqli belgilar, maydonlibelgilar, harflar, raqamlar, geografik obyektlarning nomlar va tushuntirish xatlaritasvirlanib, ular topografik shartli belgilar deb ataladi. Shartli belgilarbilanyordamida kartada voqea va hodisalarning geografik joylanishi, bir-biri bilanO zaro bog liqligi, miqdor va sifat ko rsatkichlari tasvirlanadi.
- 1. Alijon uydan chiqib 90⁰ azimut bo'ylab 40 metr yurdi va siyrakormondan o'tib ibodatxonaga yetib keldi. U 120⁰ azimut bo'ylab 120 metryurgach anhorga qo'yilgan yog och koprikdan o'tib, yana 120 m janubdagi elektrostansivaga so' qmoq _ yo'l orqali yetib keldi. Alijion yurgan yo'l marshrutinimasshtab asosida shartli belgilar yordamida chizing
- 2. Qodir 180⁰ azimut bo`ylab 300 metr so'ngra 270⁰ azimut bo'yicha burilib 50 metr yurgach balandligi 300 metrli tepalik yoniga keldi-da, uning ustidegeodezik belgi borligini ko`rdi. Qodir yurgan yo'Ï marshruti va shartli belgilarnidaftaringizga tushiring.Xatdagı qora shrifda yozilgan topografik shartli belgilarni daftaringizga tushuring.
- 3. Karimjon do’stidan xat oldi.Biz yaqinda oImon qorovuli uyl yaqinıga. ko" "chib o'tdik. Uyimiz atrofi aralash òrmon. Uyimiz yaqinida tosh yòl bor. Yo' Ining ikki tomonida binolarbo' 'lib, bizning maktab shu yo'l yoqasıda Joylashgan. Maktab yaqinida kol bor.Uning yaqinida temir yòl stansiyasi bor.
- Sonli masshtab-asosan kasr son ko'rinishida beriladi kasr suratiga birmaxrajida esa tasvir necha marotaba kichraytirilgan ligini ko'rsauvchi raqamberiladi. Masalan 1:1000; 1:10000; 1:1000000 va hokazo
Nomli masshtab-kartadagi chiziq uzunligi yer yuzasida qanchaga tengekanligi so'z bilan ifodalanadi. Masalan: 1sm da 100 m; 1sm da 1000 m; 1sm da10000 m va hokazo, - Nomli masshtab-kartadagi chiziq uzunligi yer yuzasida qanchaga tengekanligi so'z bilan ifodalanadi. Masalan: 1sm da 100 m; 1sm da 1000 m; 1sm da10000 m va hokazo,
- Chiziqli masshtab- bu teng kesma qismlari santimetlargal bo’lingan ikkita to’g'ri chiziqdan iborat. Kartada masofalarni aniq o'lchash maqsadida chiziqli masshtabning birinchi qismIari kichik bo' laklarga bo'linadi. "0" raqamdan o’ng tomonga qarab yirik qismlarning qiymati yoziladi. Chiziqli masshtabning yirik
E’tiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |
