Guliston davlat universiteti xidiraliev k. E. Aholi geografiyasi va demografiya asoslari

Tarixiy demografiya – mamlakatlar va xalqlar tarixidagi demografik jarayonlar 
holati va dinamikasini o‘rganadi.
Tug’ilish-ma‘lum avlodlarni tashkil etuvchi aholi guruhidagi bola ko‘rish 
jarayonidir. Tug‘ilish-biologik jarayon.
Tug’ilish darajasi-tug‘ilish koeffisientlari yordamida o‘rganiladi. Tug‘ilishning 
umumiy, maxsus va xususiy koeffisientlari mavjuddir. 
Tug’ilishning umumiy koeffisienti-har 1000 aholiga nisbatan tug‘ilgan bolalar 
sonini ifodalaydi. 
Til oilalari–etnik jihatdan kelib chiqishi bir bo‘lgan tillarni birlashtiruvchi tushuncha.
Urbanizasiya– shaharlashish demakdir, ya‘ni jamiyat hayotida shaharcha yashash 
tarzining ortib borishi.
Etnografiya-xalqlarning geografik tarqalishi masalalarini etnografiya o‘rganadi.
Etnik demografiya – aholi takror barpo bo‘lishining etnik xususiyatlarini tadqiq 
etadi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

140 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
 
1. I.A.Karimov: «O‘zbekiston 21 asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik 
shartlari va taraqqiyot kafolatlari» T.:, «O‘zbekiston», 1997 yil. 
2. I.A.Karimov: «O‘zbekiston 21 asrga intilmoqda», O‘zbekiston Respublikasining
Oliy majlisi XIV sessiyasidagi ma‘ruzasi. «Xalq so‘zi» gazetasi. 14 aprel 1999 yil. 
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2011 yilning asosiy 
yakunlari va 2012 yilda O‘zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning ustuvor 
yo‘nalishlariga bag‘ishlangan vazirlar mahkamasining majlisidagi ma‘ruzasi. «Xalq 
so‘zi» gazetasi. 12 fevral 2012. 
4. O‘zbekiston respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2012-yilda mamlakatimizni ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2013-yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim 
ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan vazirlar mahkamasining majlisidagi ma‘ruzasi.
«Xalq 
so‘zi» gazetasi. 18 yanvar 2013. 
5. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning mamlakatimizni 2013 
yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2014 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy 
dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar 
Mahkamasining majlisidagi ma‘ruzasi. Xalq so‘zi gazetasi. 2014 yil, 18.01.№13 
(5943).
6. 
Qadr-qimmatim, 
tayanchim 
va 
iftixorimsan, 
mustaqil 
o‘zbekiston! 
O‘zbekistonning 22 yillik mustaqil taraqqiyot yo‘lida turli sohalarda qo‘lga kiritgan 
yutuq va natijalari, mamlakatimizning salohiyati va qudrati, tub islohotlarning 
mohiyati va ahamiyatini aholining keng qatlamlariga etkazish, joylarda tashkiliy-
amaliy, ijtimoiy-siyosiy, ma‘naviy-ma‘rifiy tadbirlar hamda targ‘ibot-tashviqot 
ishlarini amalga oshirish uchun mo‘ljallangan 
7. Asanov G.R. Aholi geografiyasi. T.: O‘qituvchi, 1978 yil. 
8.Asanov G. Ijtimoiy iqtisodiy lug‘at. Toshkent. ―O‘qituvchi‖ 1990 y.
9. Ata-Mirzaev O. Formirovanie gorodskoy seti Ferganskoy dolini. Materiali 
mejvuzovskoy nauchnoy konferentsii po problemam narodonaseleniya Sredney Azii. 
T., 1965 
10. Ata-Mirzaev O., Goldfarb B. Perespektivi vosproizvodstva naseleniya Sredney 
Azii. «Nashe budushee glazami demografa». M.,1979, s.113-119. 
11. Ata-Mirzaev O., Saliev A. Urbanizasiya v regione. – Narodonaseleniya. M., 
1985. 
12.Ata-Mirzaev O.B. Mnogodetnaya jenshina. Sotsialno-demograficheskiy analiz. 
«Jenshini na rabote i doma». M., 1978.
13.A.A.Qayumov, Z.X.Rayimjonov, O‘.Sh. Yakubov. Aholi geografiyasi va 
demografiyasi o‘quv qo‘llanma.  Toshkent 2007. O‘zDMU.87 b.
14.A. Sattorov. Aholi geografiyasi fandian ma‘ruzalar matni. Termiz 2009. 
Institut.56.b.  
15. Bo‘rieva M.R. O‘zbekistonda oila demografiyasi. T.: O‘qituvchi, 1997. 
16. Bo‘rieva M. Demografiya asoslari. Toshkent. O‘zMU. 2002 y. Ma‘ruzalar matni. 
17. Bo‘rieva M.R. Aholi geografiyasi va demografiya asoslari (o‘quv qo‘llanma). 
Toshkent. 2006. O‘zDMU. 130 b.
18. Bo‘rieva M.R.Oila va demografiya asoslari (ma‘ruza matni) Toshkent-2001. 

---

141 
19.Bruk S. ―Naselenie mira‖ Moskva ―Nauka‖ 1980 g. 
20.Dunyo mamlakatlari. Ma‘lumotnoma. T. 2006 y. 
21. Kopilov V.A. Geografiya naseleniya. Moskva Misl -2000. 
22.Kvasha A. ―Chto takoe demografiya?‖ M. ―Misl‖. 1989 g. 
23. Mo‘minov D. «Aholi geografiyasi va demografiyasi asoslari» fanidan ma‘ruzalar 
matni. Qo‘qon – 2010. Institut. 77 b.
24. Norov. Sh.Sh. ―Aholi geografiyasi va demografiyasi ‖ fanidan ma‘ruzalar matni. 
Navoiy-2007. Institut. 34 b. 
25. Nazarova X. Aholi migrasiyasida ayollarning roli. T.: O‘qituvchi 1999 y. 
26. Nestrux A. ―Inson irqlari‖ T. ―Fan‖ 1990 y. 
27. X. Niyozov. Sotsial geografiya fanidan ma‘ruzalar matni. Termiz 2007. Institut. 
40 b.
28. G‘apparov A. ―Aholi geografiyasi va demografiya asoslari‖ fanidan ma‘ruzalar 
matni. Jizzax – 2010. Institut. 76 b.
29. O‘zbekiston aholisi va mehnat resurslari. T.: O‘qituvchi 1991 y. 
30. I. Jabborov. ―Dunyo xalqlari etnografiyasi‖ T. 2007 y.
31. Internet sayt: www. WGEO. Ru. 
32. www. geografiya. Ru. 
33. http://el.tfi.uz/pdf/ximumioq_uzl.pdf 
34. http://www.nuu.uz/faculties/geography/. uzl.pdf.