Guruh talabasi G’ulomov G’olibjonning “Kiberxavfsizlik asoslari” fanidan mustaqil ishi
Blokli simmetrik shifrlash algoritmlari
Download 1.62 Mb. Pdf ko'rish
|
kiber 2
4.Blokli simmetrik shifrlash algoritmlari
Takroriy amalga oshiriluvchi blokli shifrlash ochiq matnni cheklangan uzunlikdagi bloklarga ajratadi va shifrmatnning cheklangan uzunlikdagi bloklarini hosil qiladi. Aksariyat blokli simmetrik shifrlar loyihasida, shifrmatn - ochiq matnni funksiya 𝐹 orqali biror miqdordagi raundlar soni davomida takroran bajarish natijasida olinadi. Oldingi raunddan chiqqan natija va kalit 𝐾 ga asoslangan 𝐹 funksiya – raund funksiyasi deb nomlanadi. Bunday nomlanishiga asosiy sabab, uni ko’plab raundlar davomida bajarilishidir. Blokli simmetrik shifrlarni yaratishdagi asosiy maqsad – bu xavfsizlik va samaradorlikga erishish. Xavfsiz yoki samarali bo’lgan blokli shifrlarni yaratish murakkab muammo emas. Biroq, ham xavfsiz ham samarali bo’lgan simmetrik blokli shifrlarni yaratish – san’at. Simmetrik blokli shifrlarni yaratishda ko’plab tarmoqlardan foydalaniladi. Ular orasida quyidagi tarmoqlar amalda keng qo’llaniladi: 1. Feystel tarmog’i. 2. SP (Substitution – Permutation network) tarmoq. 3. Lai-Messey tarmog’i. Feystel tarmog’i - bu aynan bir blokli shifr hisoblanmay, simmetrik blokli shifrni loyihalashning umumiy prinsipi sanaladi. Feystel tarmog’iga ko’ra ochiq matn bloki 𝑃 teng ikki chap va o’ng qismlarga bo’linadi: 𝑃 = (𝐿 0 ,R 0 ), va har bir raund i=1,2, … , n uchun yangi chap va o’ng tomonlar quyidagi qoidaga ko’ra hisoblanadi: L = R i-1 R i = Li-1⨁F(R i-1 , K i ) Bu yerda, 𝐾𝑖 kalit 𝑆 – raund uchun qismkalit (raund kaliti) hisoblanadi. Qismkalitlar esa o’z navbatida kalit 𝐾 dan biror kalit generatori algoritmi orqali hisoblanadi. Yakuniy, shifrmatn bloki 𝐶 esa oxirgi raund natijalariga teng bo’ladi, ya’ni: 𝐶 = (𝐿 𝑛 ,R 𝑛 ). Feystel tarmog’ida deshifrlash XOR amalining “sehrgarligi”ga asoslanadi. Ya’ni i=n, n-1, … , 1 lar uchun quyidagi tenglik amalga oshiriladi: R i-1 = L i L i-1 = R i ⨁F(R i-1 , K i ) Oxirgi raund natijasi deshifrlangan matnni beradi: P = (L 0 , R 0 ). Har bir raundda foydalaniluvchi Feystel tarmog’ining 𝐹 funksiyasi qaytuvchi (teskari funksiyasiga ega) bo’lishi talab etilmaydi. Biroq, olingan har qanday 𝐹 funksiya to’liq xavfsiz bo’la olmaydi. TEA blokli shifrlash algoritmi: TEA (Tiny Encryption Algorithm) algoritmi Feystel tarmog’iga asoslanmagan bo’lsada, sodda va unga o’xshash algoritm. Boshqacha aytganda, shifrlash va deshifrlash funksiyalari bir-biridan farq qiladi. TEA algoritmida 64-bit uzunlikdagi ochiq matn bloklari va 128 bitli kalitdan foydalaniladi. Algoritm 32 bitli so’zlar bilan amallar bajarishga mo’ljallangan va shuning uchun mod 32 amalidan foydalaniladi. Ushbu algoritmda raundlar soni o’zgaruvchan bo’lib, xavfizlik nuqtai nazaridan raundlar soni kamida 32 ga teng qilib olinishi shart. TEA algoritmining har bir raundi Feystel tarmog’ining ikki raundiga o’xshash. Blokli shifrlarni loyihalashda raund funksiyasining murakkabligi va raundlar soni orasida balans bo’lishi lozim. Masalan, raund funksiyasi sodda bo’lsa, raundlar soni kamroq yoki aksincha bo’ladi. TEA algoritmi sodda algoritm bo’lgani uchun, bardoshli bo’lishi uchun raundlar sonini katta tanlash zarur. TEA algoritmining shifrlash funksiya quyida keltirilgan. ( 𝐾[0], 𝐾[1], 𝐾[2], 𝐾[3]) = 128 bitli kalit ( 𝐿, R) = ochiq matn bloki (64 bit) Download 1.62 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling