Guruh talabasi Topshirdi: Aytbaeva Sh Qabul qildi: Davletova Xolisaxon Toshkent 2023 reja

Paketli ma’lumotlarni deytagrammali uzatish. Paketlar tarmoqning bitta tugunidan ikkinchi tuguniga bir-biridan mustaqil ravishda umumiy qoidalar bo‘yicha uzatiladi (2.8-rasm.). Paketni qayta ishlash protsedurasi faqat unda bo‘lgan parametrlar va tarmoq holatibo‘yicha aniqlanadi. Uzatilgan paketlar bo‘yicha axborot tarmoq tomonidan saqlanmaydi va buni paket qayta ishlash paytida nazarga olinmaydi. Har bir alohida paket tarmoq tomonidan mustaqil uzatish birligi deb ko‘rib chiqiladi – deytagramma. Paket uzatish bo‘yicha qaror, kommutatsiya (marshrutizatsiya) jadvali asosida qabul qilinadi, bu ma’lumot bo‘yicha keyingi tranzit (oxirgi) tugun marshruti aniqlanadi.

2.8-rasm.Deytagrammali tarmoq

Paketli ma’lumotlarni logik ulanish orqali uzatish. Logik ulanishni o‘rnatish orqali uzatish – bu xost–uzatuvchivaxost–qabul qiluvchi orasida,paket almashish jarayonining birnechta parametrlari (ikkita oxirgi tugunlar kelishuv protsedurasi borligi hisoblanadi.Bu protsedura quyidagicha aniqlanadi(2.9- rasm):

1. 
   Ulanishni initsia tor tuguni qabul qiluvchi tugunga ulanishni o‘rnatish taklifi bilan xizmat paketini yuboradi.
   
2. 
   Agar qabul qiluvchi tugununi qabul qilsa, ulanishni o‘rnatishni tasdiqlaydigan va bu logik ulanish chegarada ishlatiladigan, bir nechta parametrlarni taklif qiladigan boshqa xizmat paketi yuboriladi.
   
3. 
   Ulanishni initsiator tuguni uchinchi xizmat paketi yuborganida ulanishnio‘rnatish jarayonni tugatish mumkin, unda taklif qiladigan parametrlar unga mos tushadi deb xabar beradi.
   

2.9-rasm.Logikulanishni o‘rnatish orqali uzatish

Virtual kanalni o‘rnatish orqali uzatish. Virtual kanalni o‘rnatish orqali uzatish –logik ulanishning xususiy misoli hisoblanadi. Unda barcha paketlar uchun marshrut kattiq aniqlangan. Bitta ulanish chegarasida uzatilayotgan barcha paketlar bitta aniq yo‘l bo‘yicha o‘tishi kerak (2.10- rasm). Paketli kommutatsiya tarmog‘ida oxirgi tugunlarni ulaydigan, bitta oldindan qo‘yilgan fiksatsiyalangan marshrut virtual kanal deb nomlanadi (virtual circuit yoki virtual channel VC). Virtual kanallar barqaror axborot oqimlari uchun o‘rnatiladi. Umumiy trafikdan axborot trafigini ajratish uchun har bitta paket maxsus belgi — metka bilan belgilanadi.
Virtual kanalni o‘rnatish bilan uzatish protsedurasi quyidagi qadamlarni o‘z ichiga oladi:

1. 
   Virtual kanalni o‘rnatish – maxsus paketni manba tugunidan jo‘natish -ulanishni o‘rnatish so‘rovini (qo‘yiladigan shu virtual kanal yuboradigan adresi va oqim metkasi uchun).
   
2. 
   Tarmoq bo‘ylab o‘tish paytida so‘rov, har bir kommutatorda yangi yozuvni shakllantiradi, bu yozuv berilgan metkaga ega bo‘lgan paketni kommutator qanday xizmat qo‘rsatishi kerakligini ko‘rsatadi.
   

2.10-rasm.Virtualkanalnio‘rnatishbilanuzatish.

3. 
   Shakllantirilgan virtual kanal shu metka bilan identifikatsiyalanadi.
   
4. 
   Virtual kanal o‘rnatilganidan keyin tarmoq kerakli ma’lumot oqimlarini bu kanal bo‘yicha yuborishi mumkin.
   
5. 
   Kirish interfeysiga paket qabul qilinganidan keyin kommutator paket boshidan metkani o‘qiydi va o‘zining kommutatsiyalash jadvalini ko‘rib chiqadi, bu jadval bo‘yicha paketni qaysi chiqish portiga yuborishni aniqlaydi.
   

Xulosa

Men ushbu amaliy mashg’ulotni bajarish davomida o’zimga kerakli bo’lgan barcha bilim va konikmalarga ega bo’ldim.Paketli kommutatsiyalash blokining tuzilish prinsipini o`rganish mavzusini barcha jarayonlarini ko’rib chiqdm. Bu mavzu o’rganib fanga bo’lgan qiziqishmni yana ham ortdi.Kommutatsiya maydonini bir necha qismlarga bo‘linishi unga yuklangan vazifadan tashqari aloqa o‘rnatish usuliga ham bog‘liq. Agar ko‘rsatilgan qismlarda aloqa boshqa qismlarda o‘rnatiladigan aloqaga bog‘liq bo‘lmasa, kommutatsiya maydonining bu qismi izlash bosqichi deyiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar
Adabiyotlar

1. 
   Qosimov S.S “Axborot texnologiyalari” texnik oily o’quv yurtlari uchun uslubiy qo’lanma. Toshkent.: “Aloqachi” 2006
   
2. 
   Internet ma’lumotlari.
   
3. 
   www.forum.uz , www.evo.uz , www.cdma.uz , www.tuit.uz saytlari.