H. I. Shukurov, S. Q. Qanoatov jamoada hamshiralik ishi tibbiyot kollejlari uchun darslik Qayta ishlangan uchinchi nashr toshkent «Iqtisod-moliya»
Download 485.49 Kb.
|
Hamshiralik ishi-www.hozir.org
|
mehnat qobiliyatini aniqlash
Hozirgi kunda ishlab chiqarish sharoitini yaxshilash va sog‘lom lashtirish uchun barcha imkoniyatlar yaratilmoqda. Kor xonalar zamonaviy texnika bilan jihozlanmoqda. Lekin bu ishchi-xizmatchilar, qishloq xo‘jalik xodimlari sog‘lig‘iga ma’lum darajada salbiy ta’sir etadi. Mexanizatsiyalashtirish va avtomatlash tirish ish sur’atini tezlashtirsa-da odamning asabiy-ruhiy jihatdan zo‘riqishiga hamda holdan toyishiga 107
anaerob–kislorodsiz va aerob–kislorod ishtirokida o‘tadi. Bu jara yonlarning birinchisi boshqa laridan ilgariroq yuzaga kelib, mu shak ishining anaerob fazasi deb ataladi, ikkinchisi esa keyinroq sodir bo‘lib, aerob faza deyiladi. Anaerob fazada mushaklar fosfat kislota ishtirokida uglevodli parchalanish hisobiga qisqaradi. Bu parchalanishning natijasida sut kislota hosil bo‘ladi. Aerob faza vaqtida sut kislotaning bir qismi karbonat angidrid va suvgacha oksidlanadi. qolgan sut kislota esa erkin holda qoldiq energiya hisobiga qaytadan tiklanib, glikogenga aylanadi va mushakdagi modda almashinishi jarayonida yana ishtirok etishi mumkin. Bir minutda to‘plangan parchalanish mahsulotlarini to‘la oksidlash uchun zarur bo‘lgan kislorod miqdori kislorodga talab yoki kislorodga bo‘lgan ehtiyoj deb ataladi. Ishning boshlanishida paydo bo‘lgan sut kislotaning ma’lum qismigina oksidlanadi. qolgan sut kislota esa mushaklarda vaqtincha to‘planadi va qonga o‘tadi. Ish boshlangandan so‘ng ma’lum vaqt o‘tgach (2–4 daqiqa) sodir bo‘layotgan mushak harakatlari ta’sirlari nerv tizimiga borishi sut kislota va boshqa mahsulotlar qonga kirishi tufayli nafas va yurak-qon tomirlari tizimining faoliyati oshadi. Natijada organizm hosil bo‘layotgan sut kislota oksidlanishi uchun zarur bo‘lgan kislorod miqdorining hammasini oladi. Parchalanish mahsulotlarining to‘planishi va oksidlanib yo‘qolishi o‘rtasidagi muvozanat turg‘un holat deb ataladi. Ish tamom bo‘lgandan keyin bir qancha vaqt davomida kislorod ko‘proq miqdorda iste’mol qili nadi, bu kislorod parchalanish mahsulotlaridan qolgan qismining oksidlani shiga sarf qilinadi. Bu vaqt tiklanish davri deb ataladi. Download 485.49 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|