H. P. Abdulqosimov O‘zmu iqtisodiyot nazariyasi kafedrasi

Ne’matlar 
Fan texnika inqilobi 
Muammolar 
• jamiyat imkoniyatlari kengayadi; 
• odamlar faoliyatining samaradorligi 
oshib boradi; 
• ularning mehnati yengillashadi va 
roxat bag‘ishlaydi; 
• xodimlarning ish vaqti qisqarib, bo‘sh 
vaqti ko‘payadi; 
• turmush sharoitlari yaxshilanadi. 
• ommaviy va surunkali ishsizlik ro‘y 
berishi; 
• odamlarni qayta ixtisoslashtirish va 
ko‘chirish muammolari; 
• mehnatning jadallashuvi, ruhiy 
zo‘riqishlar, kasalliklarning ko‘payishi; 
• fan-texnika inqilobi yutuqlaridan 
harbiy maqsadlarda foydalanish xavfi; 
• ekologiya, hozirgi zamon xafsizligi 
muammolari va hokazolar. 
6.5-chizma. Fan - texnika inqilobining asosiy ziddiyatlari. 
Fan - texnika inqilobining ana shu ziddiyatlari tufayli unga turli 
odamlarning munosabatlari turlicha. Optimistlar ssiyentizm va texnatsizm, deb 
atalmish g‘oyalarga amal qiladilar, bu g‘oyalar fan va texnika «hamma narsaga 

---

151 
qodir», deb uning rolini oshirib ko‘rsatadi. Pessimistlar esa boshqa - 
antisentizm va texnofobiya g‘oyalarining tarafdoridir. Bu g‘oyalar fan - 
texnika taraqqiyotining insonlar hayotidagi rolini qora bo‘yoqlar bilan 
tasvirlashadi: fan va texnika muammolarini hal etish o‘rniga, uni 
chuqurlashtiradi, deb hisoblashadi. Ammo aniq yo‘lni nazarimizda ana shu 
yondashuvlar emas, murasasozlik ta’minlashi lozim. Turmushning muqarrar 
qarama-qarshiliklari borasida to‘g‘ri yo‘l tutuvchi realistlar ana shu 
yondashuvga amal qiladilar: ular imtiyozlardan eng yuksak samaradorlikka 
erishganlari holda, muammolarni yumshatishga harakat qiladilar. 
Har holda ongli hukumat rahbarlari fanning gullab-yashnashi, taraqqiyoti 
haqida g‘amxo‘rlik qiladilar. «Fan – ajoyib dori, ammo bu dori o‘zi 
saqlanadigan idish yaxshi bo‘lmaganligi sababli tez buziladi», deb ta’kidlagan 
edi uzoqni ko‘ra biladigan faylasuflardan biri – Monten.