qaysi? U zot aytdilar: mo ‘tadil va bag ‘rikeng bo ‘lgani yaxshi” dedilar.
Izim ibn Abdussalom aytganlarki, agar kishilar mana shu hadisga muvofiq
dinida bag ‘rikeng bo ‘lsa shariatning juda ko ‘p ahkomlariga ehtiyoj bo
‘lmaydi”. Oilaviy mojarolar ham dindagi fiqhiy masalalarni noto ‘g ‘ri
tushungandan kelib chiqmoqda. Er-xotin bir biriga mo ‘tadillikda, bag
‘rikenglikda munosabatda bo ‘lishi kerak. Qo ‘rs, dag ‘al, janjalkash
dindorlik dindorlik emas. Oyatlarda keladi “Ey Muhammad alayhisalom siz
Allohning rahmati bilan odamlar muloyim bo ‘ldingiz” deyilgan. Rasululloh
sollallohu alayhi vasallam keltirgan din barg ‘ikengligidan u zot johiliyat
davrida o ‘zlariga zulm qilganlardan qasos olmasdan kechirib yuborganlar.
Anas ibn Molikdan rivoyat qilingan: Rasululloh sollallohu alayhi
vasallam bir kuni bir odamga qarasalar hajga piyoda ketayotgan ekan.
Nega u piyoda yuribdi, cho ‘lda qum issiq bo ‘lsa mashaqqat bo ‘ladi,
deyishdi. U piyoda hajga borishni o ‘ziga nazr qilib olgan ekan deyishdi.
Shunda u zot Alloh uning piyoda yurishiga muhtij emas, ulovga chiqib olsin,
dedilar. Yoki yana bir rivoyatda Alloh uni o ‘zini azoblashga muhtoj emas,
ulov minib olsin, nazrga esa kafforat beradi.
Hadisda faqay fiqhiy qoidalar emas, ahloq ham mujassam. Birovga zarar
keladigan narsadan inson o ‘zini tiyishi kerak. Inson o ‘zidan chiqadigan
nohush hidni boshqalarga zarar bo ‘lmasligi uchun bartaraf etishi kerak.
Bu hadisdan tushunilsa bo ‘ladiki inson o ‘ziga ham zarar keltirishi
mumkun emas. Hatto ibodat bilan ham zarar keltirishdan qaytarganlar.
Salmon Forsiy kelsa Abu Dardoni ayoli juda ham urunib ketgan ekan.
Salmon Forsiy kelganda Abu DArdoni ayoli birodaringizga nasixat qilib qo
Do'stlaringiz bilan baham: |
