Хайвон хужайралари ген мухандислиги

ХАЙВОН ХУЖАЙРАЛАРИ ГЕН МУХАНДИСЛИГИ

Режа:

• Режа:
• 1.Хайвонлар ген мухандислиги ва генетик модификация қилишнинг усуллари
• 2. Ген мухандислиги усуллари ёрдамида яратилган трансген хайвонлар
• 3. Генларни ҳайвон ҳужайрасига киритиш усуллари.
• 4.Трансген хайвонлар яратиш йўналишлари.
• 5.Трансген хайвонлар олиш технологияси
• 6..Трансген хайвонлар олиш тарихи.

1.Хайвонлар ген мухандислиги ва генетик модификация қилишнинг усуллари. Ген инженерлиги қисқача айтганда, генлар устида турли мани­пулятсиялар ўтказиш, уларни тўла ўрганиш асосида функсионал қисимларига эга бўлиш, керакли жойидан кесиш, керакмас қисмини олиб ташлаб, керак бўлган қисимларини бошқа генлардан ёки син­тез йўли билан олиб улаш ва шу усулда тайёрланган дурагай ёки рекомбинант генни мувофиқ организмга киритиб зарур турларни ёки препаратларни синтез қилиш ва ҳоказо технологиянинг йиғиндисидир.

• 1.Хайвонлар ген мухандислиги ва генетик модификация қилишнинг усуллари. Ген инженерлиги қисқача айтганда, генлар устида турли мани­пулятсиялар ўтказиш, уларни тўла ўрганиш асосида функсионал қисимларига эга бўлиш, керакли жойидан кесиш, керакмас қисмини олиб ташлаб, керак бўлган қисимларини бошқа генлардан ёки син­тез йўли билан олиб улаш ва шу усулда тайёрланган дурагай ёки рекомбинант генни мувофиқ организмга киритиб зарур турларни ёки препаратларни синтез қилиш ва ҳоказо технологиянинг йиғиндисидир.

Вируслар билан прокариот ҳужайралар орасидаги материал­ларнинг кўчирилишини, табиий шароитда бактериаларда ўтадиган рекомбинатсия механизимларини ўрганиш, плазмидалар ва мўътадил фагларнинг ҳужайрадаги ҳаётини тушуниш генлар устида турли манипулятсиялар ўтказиш имконини беради. Олимлар қўлида ДНК нинг керакли бир қисмини бактерия ҳужайрасига кўчириб ўтқазадиган система-плазмидалар ҳам бор. Бундай трансмессив кўчириб ўтказувчи ҳалқли молекулалар-плазмидалар ва мўътадил вируслар вектор деб аталади. Уларни табиатнинг ўзи биологларга тақдим қилган совға бўлди. Шундай экан, энди бактерияларни кулътурада (улар ўсадиган муҳитда) инсонлар учун керакли оқсилларни, ферментларни синтезлашга мажбур қилиб бўлмасмикан?

• Вируслар билан прокариот ҳужайралар орасидаги материал­ларнинг кўчирилишини, табиий шароитда бактериаларда ўтадиган рекомбинатсия механизимларини ўрганиш, плазмидалар ва мўътадил фагларнинг ҳужайрадаги ҳаётини тушуниш генлар устида турли манипулятсиялар ўтказиш имконини беради. Олимлар қўлида ДНК нинг керакли бир қисмини бактерия ҳужайрасига кўчириб ўтқазадиган система-плазмидалар ҳам бор. Бундай трансмессив кўчириб ўтказувчи ҳалқли молекулалар-плазмидалар ва мўътадил вируслар вектор деб аталади. Уларни табиатнинг ўзи биологларга тақдим қилган совға бўлди. Шундай экан, энди бактерияларни кулътурада (улар ўсадиган муҳитда) инсонлар учун керакли оқсилларни, ферментларни синтезлашга мажбур қилиб бўлмасмикан?
• Бу ғояларни амалда юзага чиқиши ген инженерлиги ёки гене­тик инженерлик деб аталган ва катта истиқболга эга бўлган янги соҳани дунёга келтирди.