Хайвон хужайралари ген мухандислиги

3.Генларни ҳайвон ҳужайрасига киритиш усуллари. Зооинженерлар учун генларни ҳайвон ҳужайрасига киритиш ва геномига тартиб билан жойлаштириш усуллари муҳим ҳисобланади. Ҳозирги вақтда шу соҳада бир неча хил методлар иш­латилади. Жумладан вирус билан киритиш, химиявий, физиковий йўл билан, ҳужайраларни қўшиш ва янги усул-ретровирусни ишла­тиш.

• 3.Генларни ҳайвон ҳужайрасига киритиш усуллари. Зооинженерлар учун генларни ҳайвон ҳужайрасига киритиш ва геномига тартиб билан жойлаштириш усуллари муҳим ҳисобланади. Ҳозирги вақтда шу соҳада бир неча хил методлар иш­латилади. Жумладан вирус билан киритиш, химиявий, физиковий йўл билан, ҳужайраларни қўшиш ва янги усул-ретровирусни ишла­тиш.
• Биринчи усулда ДНК сақлайдиган вируслар генларни кўчириб ўтказишда вектор сифатида фойдаланилади. Лекин кўпчилик ҳозиргача ўрганилган вируслар киритилган ҳужайрани эмирилиши ва йўқ қилиниши (литик вектор) мумкин. Бундан ташқари улар трасформатсия қилишда ретровирусларга нисбатан кам самара бе­ради. Шунинг учун ҳам уларни ҳайвонларда кенг миқёсда ишлатиш мумкин эмас. Лекин бундай векторлар ваксиналарни ишлаб чиқаришда самара бериши мумкин.

Иккинчи усул генларни тартиб билан жойлаштиришда кенг қўлланилади ва бунда ДНК фосфот калсий билан қўшиб ҳужайрага киритилади. Бу усулнинг ва бошқа химик усулларнинг ижобий томони шундаки улар нисбатан оддий ва алоҳида асбоб-ус­куна талаб қилмайди, ҳамда инфексия чақирмайди. Шунинг учун ҳам бу усул мутлоқ ҳавфли эмас. Лекин бу усулнинг камчилиги ташқаридан киритилган ДНК нинг жуда кам ўзлаштирилишида.

• Иккинчи усул генларни тартиб билан жойлаштиришда кенг қўлланилади ва бунда ДНК фосфот калсий билан қўшиб ҳужайрага киритилади. Бу усулнинг ва бошқа химик усулларнинг ижобий томони шундаки улар нисбатан оддий ва алоҳида асбоб-ус­куна талаб қилмайди, ҳамда инфексия чақирмайди. Шунинг учун ҳам бу усул мутлоқ ҳавфли эмас. Лекин бу усулнинг камчилиги ташқаридан киритилган ДНК нинг жуда кам ўзлаштирилишида.
• Физикавий усул икки асосий классда-микроинъексия ва элек­тропоратсия йўли билан олиб борилади. Электропоратсия нисбатан янги усул бўлиб, ДНК молекуласини электр токи ёрдамида ҳужайра мембранасидан олиб ўтишга ёрдам беради. Лекин бу усул йўли би­лан генларнинг геномга ўтказилиши хусусияти номаълум.