.
321 guruh Nomonova Oqibat
. - Taniqli adib N. Eshonqul “Xayol tuzogʻi” asarini oʻzining “Yalpiz hidi” toʻplamida hikoyalar sirasiga kiritgan.Aslida, bu asar gʻoyaviy-badiiy “yuk”ining salmogʻi va janriy belgilariga koʻra qissaga xos xususiyatlarga ega. Zero, qissa – hikoya bilan roman orasidagi janr boʻlgani bois goho ulardagi baʼzi xususiyatlarni ijodiy qabul qiladi, tasvir va ifodada qisman sintezlashadi, yangilanib boradi. Darhaqiqat, ayrim hikoyalarda qissaga xos epik bayon va estetik mohiyatning aks etishi badiiy ijodda favqulodda hodisa emas. Binobarin, “qissada qahramon hayotining bir bosqichi qalamga olinib, uning markazida qahramon turishi” bu asarda yorqin koʻrinadi.
. - BOTINIYLAR (Arabcha botin ichkari, yashirin, sirli) — islomdagi mafkuraviy oqimlardan birining tarafdorlari. 8-asrda vujudga kelgan. Bu oqim tarafdorlari Qur’on oyatlari va hadislarni zohiriy va lug’aviy talqin etishga qarshi chiqqan. Ularning iddaolaricha, oyat va hadislarning zohiriy ma’nolarini emas, balki zimnidagi yashirin mazmunlarini olish zarur emish. Bu aqida bilan ular Islom shariatiga qarshi chiqqan bo’ldilar. Zero shariat hukmi bo’yicha oyat, hadis va boshqa barcha manbalarning iboralari, u qaysi tilda bo’lmasin, zohiriy, lug’aviy va istilohiy ma’nolariga asoslangan holda talqin etiladi. Ba’zi fasohat, kinoya, tanbeh, istiora, ishora kabi so’z o’yinlari, “Mutashobih” oyatlar va tasavvufiy talqinlar bundan mustasnodir. Islomning “Ahli sunna va jamoa” aqidasiga binoan, Botiniylar shariatga xilof e’tiqodda bo’lganliklari uchun dinsizlar qatorida sanalgan.
.
Ushbu qissada N. Eshonqul uslubiga xos muhim bir xususiyat aks etgan. Bu adib asarlarida anʼanaviy realistik va noanʼanaviy zamonaviy tasvir tamoyillarining oʻzaro uygʻunligidir, yaʼni muallif “Urush odamlari”, “Momoqoʻshiq” qissalaridagi realizm bilan “Tun panjaralari”, “Qora kitob”, “Muolaja” asarlaridagi modernizmni badiiy diffuziyalash yoʻli bilan bir asarga jamlay olgan.
Voqif xarakteri dinamikasining ilk bosqichi roviyning u haqidagi tavsifida tipik anʼanaviylikka yoʻgʻrilgan: “Toʻgʻri, uning na ishda, na oshiqlikda omadi yurishdi, hamma joyda betgachoparligi pand berar, u esa hech egilishni istamas edi. Oylab ishsiz, choʻntagida pulsiz yurgan paytlarida ham hech tushkunlikka tushmagandi
Do'stlaringiz bilan baham: |
