Халқаро иқтисодий муносабатлар фанининг предмети ва методи

3. Очиқ иқтисодиёт мазмуни

• Иқтисодиётнинг очиқлигига таъсир этувчи омиллар.
• 1. Очиқ иқтисодиётнинг шаклланишида давлат муҳим ўрин тутади.
• 2. Иқтисодиётнинг очиқлигини таъминлаб беришда яна бир муҳим омил бу трансмиллий корпорациялар фаолияти билан боғлиқ. ТМКлар янги бозорларни ўзлаштириш учун хорижий мамлакатларда кўпсонли филиаллар, қиз компаниялар барпо этиш орқали мазкур мамлакатлар томонидан яратилган протекционистик тўсиқларни айланиб ўтишди ва халқаро иқтисодий айирбошлашннинг интернационалашувини таъминлаб беришди.
• 3. ХХ асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб транспорт ва ахборот тизимларининг жадал ривожланиши ҳам миллий иқтисодиётларнинг очилик даражасига бевосита таъсир ўтказди.
• 4. Халқаро савдонинг эркинлашуви миллий хўжаликларнинг ташқи шарт-шароитлар ва таъсирларга мослашувчанлигини оширишга, уларнинг халқаро меҳнат тақсимотида фаол иштирок этишига замин яратди.

3. Очиқ иқтисодиёт мазмуни

• Очиқ иқтисодиёт - бу турли хамкорликдаги тадбиркорлик шаклларидан фаол фойдаланиш, эркин тадбиркорлик зоналарини ташкил килиш, ташки савдода давлат якка хокимлигини йукотиш, халкаро мехнат таксимотида мамлакатнинг нисбий устунликларидан самарали фойдаланишдир.

3. Очиқ иқтисодиёт мазмуни

• Очиқ иқтисодиётнинг афзалликлари:
• халқаро ишлаб чиқаришнинг ихтисослашуви ва коперациялашувининг чуқурлашуви;
• ресурслардан самарадорлик даражасига қараб рационал тақсимлаш;
• жахоннинг илғор тажрибаларидан халқаро иқтисодий муносабатлар тизими орқали унумли фойдаланиш;
• миллий ишлаб чиқарувчилар ўртасида рақобатнинг жаҳон бозоридаги рақобат туфайли рағбатлантирилиши.

3. Очиқ иқтисодиёт мазмуни

• Иқтисодиётнинг очиқлик даражасини белгилаб берувчи миқдорий кўрсаткичларга экспорт ва импортнинг ялпи ички маҳсулотдаги улушини киритиш мумкин.
• Экспорнинг ЯИМга нисбати экспорт квотаси сифатида аниқланади:

• бу ерда Эк - экспорт квотаси, Э - экспорт хажми.
• Агар Эк к 10% булса, иктисодиётнинг очиклиги максадга мувофик хисобланади.