- Халқаро иқтисодий муносабатлар – бу иқтисодий муносабатлар тизимининг муҳим таркибий қисмларидан бири ҳисобланади. ХИМ предмети дейилганда биринчидан, ХИМнинг ўзи, яъни турли мамлакатларнинг хўжалик субъектлари ўртасидаги иқтисодий алоқалар, иккинчидан, ушбу алоқаларни амалга ошириш механизми тушунилади.
- ХИМ тизимига алоҳида мамлакатлар, интеграцион бирлашмалар, шунингдек, алоҳида корхоналар (халқаро корпорациялар)нинг моддий неъматлар ва хизматлар ишлаб чиқариш, тақсимлаш, айирбошлаш ва истеъмол қилиш борасидаги муносабатлари ҳам киради.
- ХИМ ривожланишининг бирламчи шарти – бу ишчи кучи, табиий ресурслар, капитал ва илмий-техник салоҳиятнинг жаҳон бўйлаб географик ва тарихий сабабларга кўра нотекис жойлашганлигидир.
- ХИМ таркиби ва субъектлари.
- ХИМ предметини ўрганиш мобайнида қуйидаги мавзулар кўриб чиқилади:
- Халқаро меҳнат тақсимоти. У ХИМ ривожининг асоси ҳисобланади.
- Товарлар, хизматлар, валюта-молия ресурсларининг халқаро савдоси.
- Капитал ва хорижий инвестицияларнинг халқаро ҳаракати.
- Ишчи кучининг халқаро ҳаракати.
- Халқаро илмий-техник айирбошлов.
- Халқаро валюта, молия ва кредит муносабатлари.
- Халқаро иқтисодий интеграция.
1. ЖИ ва ХИМ предмети - ХИМ халқаро меҳнат тақсимотида турли субъектларнинг қатнашуви орқали амалга ошади.
- ХИМ субъектлари бўлиб:
- Микродаражада - кичик ва ўрта корхоналар, шунингдек, ташқи иқтисодий операцияларни амалга оширувчи жисмоний шахслар;
- Макродаражада - алоҳида мамлакатлар (уларнинг ҳудудий ва муниципиал субъектлари), мамлакатларнинг интеграцион бирлашмалари, йирик шаҳарлар ва турли мамлакатларнинг алоҳида вилоятлари (ҳудудлари);
- микро ва макродаражада – халқаро савдо, молия, саноат корхоналари, шунингдек, институционал инвесторлар, инвестицион, пенсион ва бошқа фондлар, суғурта ва траст компаниялари;
- Халқаро даражада – халқаро ташкилотлар ва халқаро институтлар ҳисобланишади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
