Hamid qurbonboyev Sintaksisni qanday o’rganamiz!

 
Ko’p, mo’l, bisyor, ancha..  
Oz, kam, picha, xiyla … 
Juda, nihoyatda, g’oyatda.  
Sal, biroz..  
 
Nihoyatda odobli –aniqlovchi;  
Nihoyatda charchadi- hol;  
Ko’p kitob –aniqlovchi;  
Ko’p o’qiydi –hol;  
 
-Ikki uch marta chaqirdim. –hol  
Ikki uch kishi keldi. –aniqlovchi  
 
Qoida chiqarib olgandirsiz:  
Otga bog’lansa –sifatlovchi aniqlovchi – fe’lga bog’lansa –daraja miqdor holi bo’ladi.  
Sifat va ravishni farqlashni Morfologiya bo’limida o’rgangansiz!  
Farqi shundaki Morfologiyda, yuqoridagi so’zlar faqat ravish bo’ladi. Sintaksisda esa, 
gapda kesimga yoki egaga tobelanishiga ko’ra ANIQLOVCHI yoki HOL bo’lib keladi.  
 
2 PAYT HOLI 
Maktabda sinf rahbariman, o’quvchilarim ham o’zimga o’xshagan antiqa! Bir kuni 
matematika ustozi –birorta qoidani tushuntirayotgan bo’lsa kerak – nol bir raqamidan 
katta! –debdi. 8-sinf o’quvchilariga! Ana e’tiroz, shikoyat qilib oldimga kelishibdi. buni 
bilamiz-ku, yaxshilab dars o’tsin-da deydi. Nima uchun bu gaplarni aytyapman:  
Payt holi –qachon so’rog’iga javob bo’ladi –desam, sal noqulayroqda har holda.  
Unda mana bu usuldan foydalanamiz:  
Payt holi-qachon so’rog’iga javob bo’lishini aytmay qo’yaveray –a?  
Payt holi qaysi so’z turkumlari bilan ifodalanadi?  
Bitta bitta eslaymiz: Ot so’z turkumida –payt so’zi bilan bog’liq nima bor?  
Payt otlari bor, to’ppa to’g’ri.  

---

31 
Payt otlari buni biz payt ravishlarini o’rganganda rosa tayinlaganmiz, bu payt ravishi, bu 
payt oti –adashtirmang –deb.  
 
Bahorda havo o’zgaruvchan bo’ladi.  
Qachon? –bahorda.  
Bahorlarda, bahorlarda chiqadi sho'x qo'shiqlarimiz!  
Bahor, yoz, kuz, qish, bomdod, peshin, asr, shom, xufton …-payt otlariga misol.