Hamkorlik masalalari” mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya materiallari

et” yoki “bisig et” leksik birliklari esa “pishgan go`sht” ma`nosini aks ettirmoqda. Bunga 
qarama-qarshi ravishda “yaxshi pishmagan, seli bor go`sht” ma`nosini anglatuvchi “sollug et” 
so`zini keltirishimiz mumkin, ushbu “sollug” leksemasi “sol” – yog`och va go`shtdagi namlik 
+lug qo`shimchasi yordamida hosil qilingan. Muallif “bir tilka et” birikmasi yordamida “bir 
bo`lak go`sht, bir tilim go`sht” ma`nosini izohlagan. “Tamirlug et” [Koshg`ariy,1960: 41] 
birligi esa ko`p tomir va payli go`sht ma`nosini anglatgan.
Bundan tashqari, go`sht leksemasi atrofida yuzaga kelgan birlik sifatida “bos et” ni misol 
qilib keltirishimiz mumkin. “Bos et” [Koshg`ariy,1960: 72] yumshoq go`sht degan ma`noni 
anglatib, yumshoq yerga nisbatan ham ishlatilishi asarda izohlangan. “Qoq et” leksemasi esa 
“qoq go`sht” ma`nosini ifodalagan. “Pishmagan xom go`sht” ma`nosi “yig et” birikmasi 
yordamida namoyon bo`lgan. “Yas et” birligi yordamida esa “yangi go`sht” ma`nosi hosil 
qilingan. Unda qo`llanilgan “yas” so`zi esa har qanday narsaning yangisi, tozasiga nisbatan 
qo`llanilgan. “Qartal et” birikmasi esa “to`g`ralgan et” ma`nosini anglatgan. Bundan tashqari, 
asarda so`yilgan et ma`nosini ifodalovchi “kedrim et” [Koshg`ariy,1960: 68] birikmasi 
qo`llanilgan. 
“Devon” leksikasida “ton” [Koshg`ariy,1960: 69] so`zini uchratishimiz mumkin. Ushbu 
so`z “to`ng, to`ngigan” ma`nosini anglatadi. “Ton” so`zining “et” so`zi bilan birgalikda 
qo`llanilishi (ton et) natijasida “sovuqdan muzlab qolgan go`sht” ma`nosi yuzaga kelgan. 
Muskul go`shti birligi esa “qon et” leksemasi orqali izohlangan. Bundan tashqari, go`sht 
nomlaridan biri sifatida “yun” so`zi ham qo`llaniladi. “Jigarga yaqin yerda joylashgan, unga 
tutashgan bezli go`sht. Uni erkaklar yemaydilar, xotinlar yeydilar” izohi aynan “yun” so`zining 
ta`rifi sifatida keltiriladi.
Ta`kidlash lozimki, “Devonu lug`otit-turk” da go`shtdan tayyorlanadigan mahsulot nomlari 
ham keltirib o`tilgan, xususan, “togril” [Koshg`ariy,1960: 98] birligiga diqqat qilsak. Ushbu 
birlikning asosida “togra” fe`li mavjud bo`lib, “togra” fe`li yordamida “togril” leksemasi 
yuzaga kelgan: togra – togril. Ushbu leksema anglatgan ma`no esa quyidagicha : go`sht va 
dorivorlar bilan to`ldirilgan ichak. “Yorgamac” so`zi ham asar tarkibida qo`llanilgan bo`lib, 
uning asosini yorga – o`ramoq fe`li tashkil topadi. Yorga va –mac yasovchisining birikuvidan 
hosil bo`lgan “yorgamac” so`zi “qorin va ichak ingichka ichak ichiga solinib, qizdirilib yoki 
qaynatib yeyiladi” gan xasipga nisbatan qo`llanilgan.