Hamkorlik masalalari” mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya materiallari

№ 
Nomlanishi 
Guruhlanishi 
Misollar 
 
 
 
 
 
1 
Oziq-ovqat nomlarini ifodalovchi 
leksemalar 
Go`sht va yog`
mahsulotlari nomlari 
Etla, yazoq et, pisig` 
et, sollug et; 
Yagni erut, yaqri, 
tar… 
Sut mahsulotlari 
nomlari 
Aguz, qimiz, 
uditma,igduk… 
Meva nomlari 
Qara erug, sarig` 
eruk, tulug erug… 
Sabzavot va poliz 
ekinlari leksikasiga 
doir birliklar 
Qavun, qabag`… 
Un va non 
mahsulotlari nomlari 
Ebmak, etmak, 
cuqmin, kuzman… 
 
2 
Ichimlik va ichkilik nomlarini aks 
ettiruvchi leksemalar 
Ichkilik nomlarini 
ifodalovchi birliklar 
Cag`ir, quyug` 
cag`ir, bor… 
Ichimlik nomlarini 
ifodalovchi birliklar 
suw, sucig`… 
Yuqorida keltirilgan taomlarga doir leksemalar turkiy tilda so`zlashuvchi guruhlar 
asosida shakllantirilgan. Shu o`rinda asarda qayd etilgan taom nomlaridan ba`zilariga ta`rif 
berish o`rinlidir. 
Asarda go`sht nomlarining hamda uning sifatlarini ifodalovchi birliklarning ham 
mavjudligiga guvoh bo`lishimiz mumkin. Go`sht “Devon” da “et” [Koshg`ariy,1960: 28] 
atamasi bilan izohlanadi. Ushbu so`zdan yasalgan birliklar sifatida quyidagilarni keltirishimiz 
mumkin: “etla” – go`sht qilmoq, etlamoq; “etlat” – go`shtlanmoq, go`sht bo`lmoq; “etlik kishi” 
- etli, barvasta, bo`ydor kishi”; “etli qo`y” – so`yish uchun tayyorlangan qo`y va hokazolar 
[Koshg`ariy,1960: 31]. “Devon” dan joy olgan “et” leksemasi atrofida yuzaga kelgan birliklarga 
e`tibor beradigan bo`lsak, ularning turfa ma`no anglatishi hamda turli xususiyatlarni aks ettirishi 
bilan ahamiyatlidir. Xususan, “yazoq et” [Koshg`ariy,1960: 33] birikmasiga e`tibor qaratsak.
Unga quyidacha ta`rif keltiriladi: kuzda har xil xushbo`y o`tlar bilan quritib qo`yilib, ko`klamda 
yeyiladigan go`sht. Bu yaz-oq (ko`klamdagina yegin) iborasidan olingan. Chunki ko`klamda 

---

446 
molar oriqlab qoladi. Bu xildagi go`sht quritgan kishi ko`klamda ham semiz go`sht yeydi. “Pisig