Hayot faoliyati xavfsizligining madaniyatini shakllantirish asoslari

IV- bob bo„yicha xulosalar. 
1. Hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini shakllantirishning uslubiy 
asoslarni ishlab chiqishda madaniyat shakllantirish obektlari qanday sifat va 
xossalarga ega bo„lishi hamda individual, korporativ va jamiyat darajasida bu 
sifat va xossalarga ta‟sir etish usullari va vositalarini aniqlash zarur.  
Bunday sifat va xossalarga quyidagilar kiradi:  
 individual darajada: 
– hayot faoliyati xavfsizligi sohasida yuksak maqsad va qadriyatlar; 
– hayot faoliyati xavfsizligini ta‟minlashga ta‟sir qiluvchi shaxsning sifati; 
– hayot faoliyatining barcha jabhalarida xavfsizlikni ta‟minlashning bilim 
va ko„nikmalari; 
– hayot faoliyati xavfsizligini sabablari. 
korporativ darajada:  
– hayot faoliyati xavfsizligi soxasida korxona, tashkilot va ishlab 
chiqarishdagi qadriyatlar iyerarxiyasi; 
– korxonada uning rivojlanishini ma‟lum bosqichida ustunlik qiluvchi 
parametrlar 
(personalning 
tayyorlanganligi, 
harakatlarning 
reglamentatsiyalash darajasi va ishchi, xizmatchilarning shaxsiy javobgarligi, 
mehnat muxofazasining xolati, mehnat intizomiga rioya qilish nazoratini xolati, 
xodimlar faoliyatini moddiy va ma‟naviy tavsifini rag„batantirish, faoliyatni 
litsenziyalash va deklaratsiyalash jarayonini xolati; 
- jamiyat davlat darajasida: 
– hayot faoliyati xavfsizligi sohasidagi ijtimoiy qadriyatlar va birlamchilik 
huquqlarini; 
– umummilliy g„oya, g„oyaviy ko„maklashishi (umummilliy g„oya); 
– hayot faoliyati xavfsizligi sohasidagi davlat siyosatining tavsifi; 

---

126 
– hayot faoliyati xavfsizligi soxasidagi meyoriy huquqiy bazaning xolati; 
– hayot faoliyati xavfsizligi soxasidagi ilmiy-texnikaviy faoliyatning xolati;  
–hayot faoliyati xavfsizligi soxasidagi ijtimoiy targ„ibot tizimining 
parametrlari;  
– hayot faoliyati xavfsizligi soxasidagi madaniyatning rivojlanishini xolati;  
– hayot faoliyati xavfsizligini ta‟minlash savollari bo„yicha diniy 
institutlarni dunyoviylari bilan munosabatlarini tavsifi;  
– ommaviy kommunikatsiya vositalari, ijtimoiy sug„urtalash tizimlarini 
parametrlari va boshqalar.  
2. xavfsiz turdagi shaxs, korporatsiya va jamiyat sifatini rivojlanishini
aniqlovchisi bo„lib yuksak ruhiy, ahloqiy sifatlari, kasbiy va jamiyat etikasi 
hisoblanadi.  
3. HFXM shakllantirishni individual, korporativ va jamiyat davlat 
darajasida obektning sifatiga va xossalariga ta‟sir qiluvchi asosiy usul va 
vositalari oilaviy tarbiya, maktabgacha tarbiya, umumiy, kasbiy va qo„shimcha 
ta‟lim muassasalaridagi ruhiy ahloqiy tarbiya, estetik rivojlanish, ta‟lim 
muassasalari va uyda mehnat tarbiyasi, mustaqil ta‟lim va tarbiya, sinfdan 
tashqari va o„quv yurtidan tashqari ishlar (turli to„garaklar, harakatlar, 
musobaqalarda ishtirok etish), targ„ibot, ommaviy kommunikatsiya vositalari, 
madaniyat muassasalari (muzeylar, teatrlar, kino va konsert zallari va b), 
aholini yagona FV va FM tizimida tayyorlash, ahloqiy ruhiy tayyorgarlik, 
ijtimoiy reklamaning usul va vositalari, moddiy va ma‟naviy rag„batlanish 
tizimi, g„oyaviy qo„llab-quvvatlashni amalga oshirish, hayot faoliyati xavfsizligi 
soxasida davlat siyosatini yurgizish, meyoriy huquqiy bazani rivojlantirish, 
hayot faoliyati xavfsizligi ta‟minlash soxasida ilmiy-texnikaviy faoliyatni amalga 
oshirish, diniy ongni rivojlantirish va boshqalar hisoblanadi.  
4. Keltirilgan usul va vositalar HFXM shakllantirish obektlarining 
xossalariga va sifatiga kompleks ta‟sir ko„rsatishi kerak. HFXM shakllantirishni 
individual, korporativ va jamiyat davlat darajasida maqsad, vaqt va faoliyat 
joyi bo„yicha o„zaro bog„langan yagona g„oyaviy, meyoriy, ilmiy-uslubiy 

---

127 
pozitsiyalarda, dasturiy maqsadli usullarni qo„llab, amalga oshirishni shartlab 
qo„yadi.  
5.Hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini shakllantirish nuqtai nazaridan 
ta‟lim faoliyati yanada samarali hisoblanadi. Buning sabablari bo„lib, 
insonlarga ta‟sir etishning maqsadga intiluvchanligi, ma‟lum vaqt davom etishi, 
adresliligi, kompleksligi, jarayonni o„zgartirish sifatini nazoratini faol 
mexanizmini mavjudligi hamda madaniy qadriyatlarni qayta ishlab chiqarish 
imkoni bo„lishi, ularni ongli ravishda saralash, uzatish va zabt etish 
hisoblanadi. Bunda o„quv tarbiyaviy maqsadlarning samaradorligiga erishishni
e‟tiborga olib, hayot faoliyati xavfsizligi sohasida ta‟limning yadrosi “Hayot 
faoliyati xavfsizligi” kursi hisoblanishi kerak.  
6. Hozirgi paytda ta‟lim bilan birga umumiy madaniyatni va hayot 
faoliyati xavfsizligi madaniyatini shakllantirishda zamonaviy kommunikatsiya 
vositalari muhim ahamiyat kasb etadi. Ular har kuni aholiga kuchli ta‟sir 
ko„rsatish orqali yuksak qadriyatlarni va maqsadlarni, atrofdagi borliqqa, 
bilim, hissiyotlarga va b. munosabatlarini shakllantirishga yordam beradi.  
7.Ushbu bob HFXM obektlarining individual, korporativ va jamiyat
davlat darajasida shakllantirishni asosiy sifat va xossalari asoslangan.