Hayrat ul- abror

---

Uzbek Scholar Journal 
Volume- 05, June, 2022 
www.uzbekscholar.com 
56 | 
P a g e
 
“HAYRAT UL- ABROR” DOSTONIDA ALISHER NAVOIYNING SO’Z QUDRATI 
Qo’shnazarova Mehribon 
Urgench, Uzbekistan 
Otaboyev Akbar 
UrDU Aspiranti 
Annotatsiya 
Ushbu maqolada XV asrda yaratilgan Alisher Navoiyning “Xamsa” siga kiruvchi “Hayrat ul- abror” 
dostonidagi kishilarni kamolotga eltuvchi g’oyalar aks etgan maqolatlar tahlil qilindi. Maqolatlar 
sharhlarida “Hayrat ul-abror” dostoniga, ilmiy adabiyotlarga murojaat qilindi. 

Kalit so’zlar: Navoiy, iymon, islom, saxovat, qanoat, sabr, vafo, ilm, maqolat, so’z, qalam, adolat, ishq 
o’ti, rostlik, payg’ambarlar, riyokor shayxlar, shohlar. 

Kirish: 
Ma’naviy yetuklik va dunyoqarash komilligining muhim bir omili, shubhasiz, barkamol, betakror adabiy 
ijod asarlaridir. Ular yashashning ma’no- mohiyati, ezgulik va adolatning afzalliklari, ilm-u ma’rifat, 
mehr- muhabbatdan ma’rifiy saboqlar beribgina qolmay, ma’lum davrlardagi xalqimiz hayotining o’ziga 
xos tarixiy manzaralari ifodasi orqali ibratli g’oyalarga ham bizni hamnafas etadi. 
Xalqimiz haqiqiy olim yoki buyuk daho shoirlarni oftobga, shamga qiyos qiladi. Oftob hammaga baravar 
nur sochadi, sham esa o’zi yonib, erib, atrofdagilarga ziyo bag’ishlaydi. Alisher Navoiy ham ana shunday 
daholardan biridir. U o’zi uchun yashamadi, o’zini o’ylamadi, u insoniyat haqida qayg’urdi, odamlarga 
yaxshilik qilishni o’ziga shior qilib oldi. 
Odamiy ersang demagil odami, 
Oniki yo’q xalq g’amidin g’ami,- 
degan Navoiy ,avvalo, o’zining o’lmas asarlari bilan xalqimiz qalbiga va yo’liga ziyo bag’ishladi, ongini 
va ruhini ilm bilan sug’ordi. Davlati va va mansabi bilan esa mamlakatni obod qildi, urush va janjallar 
yo’liga g’ov soldi, bechora odamlarga yordam berdi. 
Navoiy bobomizning qilgan amallari, bosgan izlari biz uchun hamisha o’rnak bo’lmog’i lozim. Ayniqsa, 
“Hayrat ul-abror” –didaktik dostonida ulug’langan insonni kamolotga, oliyjanoblikka eltuvchi 
g’oyalarga sodiq qolib, Vatanimizni yana-da gullab- yashnatishga, rivojlangan davlatlar qatoriga 
qo’shishga o’zimizning munosib hissamizni qo’shaylik.Obod va ozod yurtimizning ertanggi kuni, 
suyangan tog’i, ishonchi sanalgan baxtiyor yoshlarni ma’naviy yetuk va barkamol avlod bo’lib 
millatimizni dunyoga tanitish yo’lida Alisher Navoiyning “Hayrat ul-abror’ dostoni bizga yo’l 
ko’rsatuvchi shamchiroq bo’ladi: 
Navoiy bog’ining bog’boni Navoiydir, 
Bog’bonlararo, bil, komroni Navoiydir. 
Navoiy mezbonmas, mehmon ham emas bog’da, 
Bog’ – O’zbekistondir, sultoni Navoiydir. 
Hazrati Mir Alisher Navoiy bobomizning “Hayrat ul- abror” dostoniga bag’ishlangan bir juftlik dars 
tahlilini havola qilaman.