Ha’zirgi ku’nde kishi biznes ha’m isbilermenlikti rawajlandırıw elimizde

 
3-tema. Ka’rxana (firma) xızmetin ekonomikalıq tallaw 
 
1. Ekonomikalıq tallawdın’ a’hmiyeti ha’m wazıypaları 
2. Ka’rxananın’ ekonomikalıq jag’dayın tallaw ko’rsetkishleri 
3. O’nimnin’ tu’rlerin, ko’lemin ha’m sapasın ekonomikalıq tallaw. 
O’nimnin’ o’zine tu’ser bahasın tallaw 
4. Ka’rxananın’ bankrotlıq jag’dayg’a tu’siw sebepleri ha’m og’an qarsı 
gu’resiw ilajları 
1. Ekonomikalıq tallawdın’ a’hmiyeti ha’m wazıypaları 
 
Ekonomikalıq utıslarg’a erisiw maqsetinde ha’r bir ka’rxanada materiallıq 
ha’m miynet resurslarınan na’tiyjeli paydalanıw, qarjılardı tejep, u’nemlep sarıplaw 
ha’m ele paydalanılmay atırg’an imka’niyatlardı tawıp, olardı iske salıw za’ru’r. Bul 
wazıypalardı orınlaw ushın en’ da’slep ha’r bir ka’rxanada ha’m onın’ bo’limlerinde 

---

42 
xojalıqtı ju’rgiziw xızmetin ha’r ta’repleme, teren’ ekonomikalıq tallaw talap etiledi. 
Ha’r ta’repleme, teren’ ekonomikalıq tallaw ha’r qanday ka’rxana xızmeti u’stinen 
basqarıwdı alıp barıwdın’ negizi, onın’ ja’rdeminde ekonomikalıq u’nemlilikke 
erisiw ha’m xojalıqtı ju’rgiziwdin’ jan’a usılların engiziwge jol ashıladı. 
Ekonomikalıq tallawdın’ tiykarg’ı wazıypası xojalıqtın’ ekonomikasın 
u’yreniw, onı ja’ne de rawajlandırıw, jetilistiriw, bar imka’niyatlardan tolıq 
paydalanıw, erisilgen tabıslardı ken’ en jaydırıw, jol qoyılg’an qa’te ha’m 
kemshiliklerdin’ sebeplerin u’yreniw ha’m de onı imka’niyatı barınsha 
saplastırıwg’a ja’rdem beriwden ibarat. 
Solay etip, ekonomikalıq tallawdın’ wazıypalarına to’mendegiler kiredi: 

buxgalteriyalıq ha’m statistikalıq esaplar tiykarında erisilgen tabıslar ha’m 
jol qoyılg’an qa’te-kemshiliklerdin’ sebeplerin u’yreniw; 

ka’rxananın’ barlıq xızmetinde, ekonomikalıq rawajlanıw da’rejesin ha’m 
pa’tin u’yreniw; 

utıslardan o’nimli paydalanıw, kemshiliklerdin’ o’z waqtında aldın alıw 
ha’m saplastırıw; 

ayırım alıng’an xojalıq xızmetine baha beriw; 

tallaw juwmaqlarına qarap, jumıs na’tiyjelerine ta’sir etken faktorlar ha’m 
sebeplerdi u’yreniw; 

jumıstın’ na’tiyjeliligin asırıw, imka’niyatlardı izlep tabıw ha’m olardan 
tolıq paydalanıw; 

aldın’g’ı ka’rxanalardın’ ta’jiriybelerine tayanıp xojalıqtı bekkemlew ha’m 
rawajlandırıwg’a ja’rdem beriw. 
Usı wazıypalardın’ orınlanıwın ta’miyinlew ushın ekonomikalıq tallaw obektiv 
ha’m anıq bolıwı lazım.