“ххi асрда илм-фан тарақҚиётининг ривожланиш истиқболлари ва уларда инновацияларнинг тутган ўрни” мавзусидаги республика илмий-online конференцияси материаллари

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Karimov I.A. Buyuklik timsoli. Toshkent shahrida sohibqiron Amir Temur haykalining ochilishiga bag'ishlangan 
tantanada so'zlangan nutqdan, 1993 - yil 31-avgust.// Ma'naviy yuksalish yo'lida: tarix, ma'rifat, ma'naviyat.- T.: 
"O'zbekiston" nashriyoti, 1998.138-bet 
2.Sodiqov A.S., Abduazizov A.A., Irisqulov M.T. Tilshunoslikka kirish. Toshkent, O'qituvchi, 1979. 86b. 
3..Hojiyev A. P. Tilshunoslik terminlarining izohli lug'ati. Toshkent, Ensiklopediya, 2004. 103b. 
4. С. Тошкандий. Темурнома. – Тошкент: “Чўлпон”, 1990. 96б.

---

“ХХI АСРДА ИЛМ-ФАН ТАРАҚҚИЁТИНИНГ РИВОЖЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ ВА УЛАРДА ИННОВАЦИЯЛАРНИНГ 
ТУТГАН ЎРНИ” МАВЗУСИДАГИ РЕСПУБЛИКА ИЛМИЙ-ONLINE КОНФЕРЕНЦИЯСИ МАТЕРИАЛЛАРИ 
160 
 
TO‘RA SULAYMON SHE‘RLARIDA SO‘ZLARNING MA‘NO KO‘CHISHI 
Azizova Diyora Abdumannob qizi, 
Guliston davlat universiteti, Filologiya fakulteti 
"O‘zbek tili va adabiyoti kanfedrasi" 2- bosqich talabasi 
She‘riyat - xalq mulki. She‘riyat osmonida minglab ko‘zga ko‘ringan, xalq qalbidan joy 
olgan shoirlar bisyor. Shunday shoirlardan biri To‘ra Sulaymondir. 
To‘ra Sulaymon o‘zbek adabiyotiga dilbar she‘rlari publisistik maqolalar bilan birga 
“Qorasoch“,” To‘lgonoy“,”Yovqochdi“,"Mangulik“ turkum asarlari bilan munosib hissa qo‘shgan . 
Amalda so‘zlarning ma‘no ko‘chishiga metofora , metonimiya, vazifadoshlik , sinekdoxa kabi 
hodisalarni o‘z ichiga oladi . Metofora yunoncha “matapora “ ko‘chirma degan manoni anglatadi . 
Metofora nisbiy o‘xshashliklar ega bo‘lgan ikki predmetdan birining nomi bilan ikkinchisini atash 
hodisasidir. 
 Metonimiya yunoncha “metanymia”- qayta nomlash degani . Metonimiya narsa va 
hodisalarning o‘zaro bog‘liqligi asosida bir predmet nomi bilan ikkinchisini ifoda etishdir . Ular 
o‘rtasidagi doimiy bog‘lanish tufayli birini aytganda ikkinchisi ham anglashiladi . Masalan , bir 
kosa suv ichdim o‘rniga, bir kosani simirdim . Navoiyning asarini o‘qidim kabi . Sinekdoxa 
yunoncha “sinekdoxa“ birga anglamoq qo‘shib fahmlamoq degan ma‘noni anglatadi.Sinekdoxa 
qismining nomi bilan butunni yoki butunning nomi bilan qismni atash hodisasidir . Masalan , “ bosh 
“ yoki “ tuyoq" kabi so‘zlarining qoramol qo‘y – echki ma’nosida, “ tirnoq “ so‘zining farzand 
makonida qo‘llanishi . Vazifadoshlik muayyan narsaning vazifasini ikkinchi bir narsa bajarishi 
natijasida avvalgining nomi bilan keyingilarini ham ifodalashdir . Masalan , “ siyoh “ so‘zi ilgari 
yozuvda “ Qora rangli suyuqlik “, keyinchalik yozishda ishlatiladigan “ turli rangdagi suyuqlik “ 
ma‘nolarida qo‘llanadi .