"Himoyaga ruhsat etilsin"


Download 65.16 Kb.
bet8/11
Sana24.01.2023
Hajmi65.16 Kb.
#1117800
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Yevropa

2. “Baxmal inqiloblar”.
Tabiatni muhofaza qilish o'n yilligi siyosiy rejimlar Sovet istilosi tahdidi bilan qo'llab-quvvatlandi. SSSRga jamoaning kuchiga kelish M. S. Gorbacheva(1985-1991) vaziyatni o'zgartirdi: Sovet rahbariyati Sharqiy Evropa mamlakatlarida o'zgarishlar va sotsializmni yangilash tarafdorlarini qo'llab-quvvatlay boshladi. Jamiyatning siyosiylashuvi, hokimiyat tizimining qulashi va o'rnatilgan qadriyatlarning obro'sizlanishi o'sib borayotgan iqtisodiy inqirozni yanada kuchaytirdi va sotsializmning qulashini muqarrar qildi. 1989 yilda Sharqiy Evropa mamlakatlarida demokratik anti-sovet inqiloblari sodir bo'lib, bu nomni oldi "baxmal", chunki deyarli barcha mamlakatlarda (Ruminiyadan tashqari) rejim tinch, zo'ravonliksiz vositalar bilan almashtirildi.
Inqiloblar stsenariysi taxminan bir xil edi va asosan SSSRdan ko'chirilgan:
1. hokimiyatning ommaviy namoyishlarni bostirishning mumkin emasligi.
2.Kommunistik partiyalarning yetakchi roli haqidagi konstitutsiyaviy moddalarni bekor qilish.
3. kommunistik partiyalarning parchalanishi va ularning sotsial-demokratik partiyalarga aylanishi.
4. Liberal va konservativ partiyalarning, shuningdek, umumiy demokratik harakatlarning tiklanishi.
5.o'tish davri koalitsiya hukumatlarini tuzish.
Hammasi xalqaro tashkilotlar SSSR ishtirokida mintaqa mamlakatlari tomonidan yaratilgan, shu jumladan. CMEA va ATS tarqatib yuborildi. Temir pardaning qulashi Sharqiy Yevropada sotsializmning qulashini oldindan belgilab berdi.
1990 yildagi erkin saylovlar paytida. Sharqiy Yevropaning barcha mamlakatlarida yangi hukumatlar hokimiyat tepasiga keldi va Yevropada totalitarizm barham topdi.
Ko'pgina geosiyosatchilarning fikriga ko'ra, aholi soni, resurslarning ko'pligi tufayli yuqori daraja iqtisodiy rivojlanish, Reyndan Uralgacha bo'lgan hudud "Yerning yuragi" bo'lib, uning ustidan nazorat Evroosiyo va shunga mos ravishda dunyo ustidan gegemonlikni ta'minlaydi. Sharqiy Yevropa "Yerning yuragi" ning markazi bo'lib, uning alohida ahamiyatini belgilaydi. Darhaqiqat, Sharqiy Yevropa tarixan kuchlar jangi va oʻzaro taʼsir maydoni boʻlgan. turli madaniyatlar. O'tgan asrlarda uning ustidan hukmronlik da'vo qilingan Usmonli imperiyasi, Gabsburg imperiyasi, Germaniya, Rossiya. Bundan tashqari, eng yirik G'arbiy slavyan davlatlarini yaratishga urinishlar bo'ldi xalq ta'limi shulardan 18—19-asrlarda Rossiya, Avstriya va Prussiya oʻrtasida boʻlingan Polsha edi.
Sharqiy Evropaning aksariyat davlatlari - Polsha, Chexoslovakiya, Vengriya paydo bo'ldi siyosiy xarita Birinchi jahon urushidan keyingi dunyo. Ular, asosan, agrar va agrar-industrial boʻlib, bir-biriga hududiy daʼvolarga ega boʻlib, urushlararo davrda buyuk davlatlar oʻrtasidagi munosabatlarning garoviga, oʻzaro qarama-qarshiliklarida savdo vositasiga aylandilar. Oxir-oqibat, sun'iy yo'ldoshlar, kichik sheriklar, ishg'ol qilingan protektoratlar rolida ular fashistlar Germaniyasiga bo'ysunishdi.
Sharqiy Evropadagi vaziyatning bo'ysunuvchi, qaram xarakteri Ikkinchi jahon urushidan keyin ham o'zgarmadi.

§ 38. XX ASRNING IKKINCHI YARIMIDA ShARKIY EVROPA.


Fashizm magʻlubiyatga uchragach, Sharqiy Yevropa mamlakatlarida koalitsion hukumatlar hokimiyat tepasiga keldi, ularda fashizmga qarshi partiyalar (kommunistlar, sotsial-demokratlar, liberallar va boshqalar) vakillari boʻlgan. Birinchi o'zgarishlar umumiy demokratik xarakterga ega bo'lib, ular fashizm qoldiqlarini yo'q qilishga, urush natijasida vayron qilingan iqtisodiyotni tiklashga qaratilgan edi. SSSR va uning Gitlerga qarshi koalitsiyadagi ittifoqchilari, AQSh va Buyuk Britaniya o'rtasidagi qarama-qarshiliklarning kuchayishi, Sharqiy Evropa mamlakatlarida Sovuq urushning boshlanishi bilan siyosiy kuchlar g'arbparast va g'arbparast tarafdorlarga aylanib ketdi. - Sovet orientatsiyasi. 1947-1948 yillarda. ko'pchiligi sovet qo'shinlari bo'lgan bu mamlakatlarda kommunistik qarashlarga qo'shilmaganlarning hammasi hukumatlardan haydab chiqarildi.

Download 65.16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling