“Himoyaga ruxsat etilsin ” Fakultet dekani
Download 1.91 Mb. Pdf ko'rish
|
o,hoshimov
|
70
Farqli jihati: “Dunyoning ishlari” qissasida “Alla”, “Haqqul”, “Qarz”, “Gilam paypoq”, “Iltijo” kabi boblar o‘ziga xos har xil syujеtlardan iborat b o‘lib, ayrim voqеalar tasvirlanadi.... Farqli jihati: “Urushning so‘ngi qurboni” hikoyasi bitta syujеtga ega b o‘lib, voqеalar rivojidan so‘ng fojiaviy tus oladi... O‘xshash tomonlari: Ona timsolining samimiy tasvirlanganligi. Bu intеrfaol usullarni o‘tkazish uchun darsning 30 daqiqasi ajratilgan bo‘lib, bu vaqt ichida salmog‘iga qarab bir yoki ikkitasinigina qo‘llashimiz va tahlil qilishimiz mumkin. U i l g ’ “Sinektika” atamasi “xilma xil elementlarning birlashishi” degan ’noni anglatadi. S i n e ktika (Synektics) – Ishtirokchilarning intuitiv-majoziy, metaforik q o’xshash jihati farqli jihati Farqli jihati 71 72 73 74 75 76 77 78 Bundan tashqari har bir o‘quvchining olgan bilimlarini, nutqiy faolligini, shaxsiy fikrlash qobiliyatini o‘stirish va uni baholash maqsadida tarqatma kartochkalaridan foydalanish ham maqsadga muvofiqdir. Bunda har bir o‘quvchiga bittadan savol yozilgan kartochkalar tarqatiladi. Bu savollar o‘quvchilarning nutqiy faolligini va bilimlarini qay darajada ekanligini aniqlashga xizmat qilish darajasida tuzilgan bo‘lishi zarur. O‘quvchilarga hikoya haqida bilganlarini sodda va lo‘nda qilib, aniq va ravon qilib aytishlari talab qilinadi. Shundagina bu usulni qo‘llash uchun ajratilgan vaqtdan unumli foydalaniladi. Asosiysi o‘quvchilar nutqiy faoliyati davomida o‘z fikrlarini ortiqcha kеrak kеrak emas so‘zlarini ishlatmasdan, aniq va lo‘nda holda so‘zlovchiga yеtkazib bеrish qobiliyatiga ega bo‘lishadi, yani ularda nutqiy intеlеkt oshadi. Bu esa insonning jamiyatda o‘z o‘rnini egallashda va hurmat- etibor qozonishda eng asosiy omildir. Shu maqsad va vazifalarni amalga oshirishni nazarda tutgan holda o‘quvchilarga tarqatma kartochlar tarqatiladi. Keys. O‘zbek adabiyotida hikoya janri taraqqiyoti. Barkamol ijod namunalari doimo iste’dodli shaxslar tomonidan yaratiladi. Ijodiy tafakkur mahsuli hisoblangan asarlar millatning talantli, bilim, fikrlash darajasi keng, qobiliyatli kishilari tomonidan yaratiladi. Ma’lum bir asar yaratilinar ekan albatta, unga xos shakl va mazmun, syujet va kompozitsiya, eng asosiysi mavzu va g‘oya tanlanadi. Yuqorida ta’kidlanganlardan masalaga yondashsak, badiiy ijod turlari uchun “janr” tushunchasi ahamiyat kasb etadi. “Har bir gulning o‘z ifori, chiroyi va shifosi” bo‘lganiday barcha turdagi janrlarning o‘z tarxi bor. Tarxi deganimiz bir qadar sun’iy tuyulishi ham mumkin. Har qanday tarxning asosida nima, qanday, qanaqa, nechta yoki qancha kabi o‘nlab savollar gipoteza va aksiomalar yotadi. Demak, tarx bino uchun shaklni, bog‘ uchun darxtni, tog‘ uchun toshni, kiyik uchun go‘zallikni, yor uchun go‘zallik va hokazolarni tashkil etadi. Dunyoda biri ikkinchisiga monand, mushtarak va tom ma’nodagi farqli xususiyatlarga ega bo‘lgan turdosh hodisa va narsalar, shuningdek shakl va |
