Хоразм маъмун академияси ахборотномаси

 ___________XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMАSI –6-1/2023  
142
element bu fosfordir [4, 6]. Asosiy ratsionda uning yetishmasligi bilan organizmda umumiy 
holsizlanish kuzatiladi, o‘sishi va kasalliklarga chidamliligi pasayadi va suyak patologiyalari paydo 
bo‘ladi.
Tadqiqot materiallari va usullari. Ilmiy-tadqiqot ishlari Samarqand davlat veterinariya 
medisinasi, chorvachilik va biotexnologiyalar universiteti “Veterinariya diagnostikasi va oziq-ovqat 
xavfsizligi” fakultetiga qarashli “Hayvonlar fiziologiyasi biokimyosi va patologik fiziologiya”
kafedrasida olib borildi. Amaliy tajribalar xo‘jalik sharoitida kichik tovuqxonaga 100 bosh 1 
kunlik “Ross-308” – zotiga mansub jo‘jalar Samarqand viloyati Pastdarg‘om tumaniga qarashli 
“Darg‘om parranda fayz ” tovuqchilik xo‘jaligidan olib kelinib umumiy gala qilib boqildi va
xo‘jalik ratsioni asosida oziqalantirildi. Jo‘jalar 15 kunlik bo‘lganida oddiy tarozida o‘lchanib
analoglar bo‘yicha 4 ta guruh tuzildi. Har guruhda 25 boshdan bo‘lib tirik vaznidagi farq ± 15 
gr. Jumladan: 1- guruh jo‘jalari qiyosiy nazorat guruhi bo‘lib 45 kunlik tajriba oxirigacha xo‘jalik
ratsioni bilan oziqlantirildi. 2, 3, 4 - guruhlar tajriba jo‘jalari hisoblanib xitozan gidroksiapatit 
immunomadulyatorining 70/30 fraksiyasini 15-25 kun oralig‘ida 10 kun davomida Rost (RO-6-5)
ratsioniga, keyinchalik 35-45 kun oralig‘ida yana 10 kun davomida Finish (RO-6) ratsioniga qo‘shib
berildi (1-jadval). 2- tajriba guruhiga 0,4 g/kg, 3- tajriba guruhiga 0,7 g/kg, 4-tajriba guruhiga 1,0 
g/kg oziqasiga qo‘shib berildi. Preparatlarning samaradorlik ko‘rsatkichlari tajriba davomida 
jo‘jalarning saqlanuvchanlik va o‘rtacha tirik vaznining o‘sish miqdori bilan aniqlandi. 
Tadqiqot natijalari. Xitozan Bombyx mori gidroksiapatitining broyler jo‘jalariga ta’sirini 
o‘rganish uchun olib borilgan 45 kunlik tajriba natijalari shuni ko‘rsatdiki, qiyosiy nazorat guruhi
jo‘jalarning saqlanuvchanlik darajasi 88% ni, tajriba oxirida tovuqlarning o‘rtacha tirik vazni 
2629,31 g ni tashkil etdi (1-chi guruh).  
2, 3, 4 - tajriba guruhlaridagi jo‘jalar Xitozan gidroksiapatit 70/30 immunomadulyator
preparatlarini 1kg oziqaga nisbatan turli xil miqdorlarda olganlarida jo‘jalarning saqlanuvchanligi
mos ravishda 92, 96, 92 % larni, tajriba oxirida har bir guruh tovuqlarining o‘rtacha tirik vaznlari 
mos ravishda 2841,47; 3059,65; 2730,22 g larni tashkil etdi. Olingan natijalar 2- jadvalda 
keltirilgan.