Hoshimov, S. S

GENERATOR-DVIGATEL TIZIMINING MEXANIK TAVSIFLARI

Generator-dvigatel (G-D) tizimini (3.1- rasm) ishga tushirish uchun, oldin generator G ni aylantiruvchi asinxron dvigatel AD ishga tushiriladi. Uni ishga tushirish paytida generator G qo‘zg‘atish chulg‘amiga kuchlanish berilmagan bo‘ladi. Dvigatel qo‘zg‘atish chulg‘amida to‘liq kuchlanish bo‘lib, u elektr mashinali yoki statik qo‘zg‘atgich Q ga ulangan bo‘ladi. Generatorning qo‘zg‘atish tokini oshira borib, uning EYK oshiriladi. Natijada dvigatel D ning yakori aylana boshlaydi.

Shunday qilib, G—D tizimi mexanik tavsifining tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:

3.1- rasm. Generator-dvigatel tizimi: GQCH — generator qo‘zg‘atish chulg‘ami;
DQCH — dvigatel qo‘zg‘atish chulg‘ami.

^{w= Eg} -
C_E_
R_yaM _,


C_EC_m²

(3.1)

bu yerda: F_¶ — magnit oqimi; C_E va C_M — dvigatelning konstruktiv doimiyligi; R_ya — generator va dvigatel yakor zanjirining umumiy qarshiligi.

Dvigatel magnit oqimining nominal oqimi F₂ ni, o‘rnatish EYK E_g ni o‘zgartirish bilan amalga oshiriladi (3.2- rasm).
Generator EYK nominal qiymatga erishgandan so‘ng, uning tokini oshirish maqsadga muvofiq emas. Chunki generatorning magnit tizimi to‘yinib qoladi.

3.2- rasm. Generator-dvigatel tizimining mexanik tavsiflari.

bu yerda: E_g — dvigatelning nominal kuchlanishi U_nom ga nisbatan hisoblangan generatorning nisbiy EYK; r_ya — tizim yakor zanjirining nisbiy qarshiligi.

(3.2) formula asosida generator magnit oqimini o‘zgaradigan pastki diapazon uchun r_ya = 1; m = 1 va E₂ = 1,05 ga teng deb qabul qilib n_max= 0,95 ni topamiz. Tezlikning eng pastki qiymatini aniqlash uchun E_gmin= 0,2 deb qabul qilamiz, u holda m_max= 2 uchun n_min = 0,1 bo‘ladi.
Dvigatel magnit oqimini o‘zgartirib oladigan yuqori diapazon
odatda 2,0—2,5 dan oshmaydi. Shuning uchun G-D tizimidagi to‘la rostlash diapazoni taxminan D = D₁D₂ @ (9,5ѐ12)ґ(2,0ѐ2,5) @ 20ѐ30 ni tashkil qiladi.
Yopiq tizimda tezlikni rostlash diapazonini yanada kengaytirish mumkin.