Hujjatlartasnifi Reja

Hujjatturlarivaxususiyatlari ARIZA

Muayyan muassasaga yoki mansabdor shaxs nomiga biror iltimos, taklifyokishikoyatmazmunidayoziladiganrasmiyhujjat.Arizaijtimoiy
hayotda eng ko‘p qo‘llaniladigan va keng tarqalgan ish qog‘ozidir.Maktab o‘quvchisi va talaba, ishchi va dehqon, muhandis va olim, xizmatchi va yuqori mansabdor shaxs – jamiyatning barcha a’zosi ariza yozishdan xoli emas. Ariza yozuvchilarning yoshi va ijtimoiy vazifasi turlicha ekan, ariza yo‘llanayotgan muassasalar va idoralar ham xilma-xildir. Arizalar bog‘cha mudirasiga, maktab direktoriga, oliy o‘quv yurti rektoriga, magazin mudiriga, kolxoz boshqaruviga, qishlo q sovetiga, tuman rahbariyatiga – xullas, oddiy arizachining taklif, iltimos yoki shikoyatini ko‘rib chiqib hal qila oladigan har qanday idora, har qanday boshliq nomiga yozilishi mumkin.
Hajmi, uslubi va turida qat’inazar,ariza o‘zining umumiy zaruriy qismlarigaegavauanashuqismlarningizchilligiasosidatuziladi. Arizaningzaruriyqismlari:

1. 
   Arizayo‘llanganmuassasaningyokimansabdorshaxsningnomi.
   
2. 
   Arizayozuvchiningturarjoyi,vazifasi,ismi,otaismiva familiyasi.
   
3. 
   Hujjatning nomi(Ariza).
   
4. 
   Asosiymatn(taklif,iltimos,shikoyat).
   
5. 
   Arizagailovaqilinadiganhujjatlarnomi(agarzarurdebtopilsa).
   
6. 
   Arizayozuvchiningimzosi,ismivaotaisminingboshharflari, familiyasi.
   
7. 
   Arizayozilganvaqt(yil,kunvaoy).
   

Shuni eslatib o‘tmo q joizki, arizaning zaruriy qismlari barcha arizalardahambirdaytakrorlanavermaydi.Masalan,xodimo‘zi

ishlayotgankorxonayokiidorarahbariyatigaarizayozgandauningyashash joyi haqida ma’lumot zarur bo‘lmaydi. Bunday hollarda xodim o‘zi ishlaydiganbo‘lim(qism,brigadavahokazo)valavoziminiko‘rsatsa,
kifoya.Shuningdek,ko‘pchilikarizalaruchunilovalarninghamhojati bo‘lmaydi.
Arizahamboshqaharqandayrasmiyhujjatkabianiqvaqisqajumlalar bilantushunarliqilibyozilishikerak.Hujjattilininganiqligi,tushunarliligi uni tezroq amalga oshishiga xizmat qiladi. Mehnatkashlarning ariza va shikoyatlarini o‘z vaqtida va diqqat-e’tibor bilan ko‘rib chiqish esa boshqaruv idoralarining muhim vazifalaridan biri, sotsialistik qonunchilikning mustahkamgarovidir.
Ariza asosan qo‘lda yoziladi va uning mazmuni erkin bayon qilinadi. Mazmunivauslubigako‘raarizalarbirxilemas:ubirnechaso‘zdaniborat bo‘lishi ham mumkin yoki keng jamoatchilikni o‘ylantirayotgan ijtimoiy masalalar yuzasidan fikr-mulohazalar bildirilgan xat tarzida bo‘lishi ham mumkin. Shu nuqtai nazardan arizalar sodda va murakk ab turlarga ajratiladi. Murakkab ariza matni katta bo‘lishi bilan birga, unga ilovalar qilinishi mumkin. Arizalar aksar hollarda shaxsiy xususiyatga egadir. Shu bilan birga, xizmat arizalari ham bo‘ladi. Xizmat arizasi — fuqarolar yoki tashkilotlarning o‘z huquqlarini amalga oshirish yoki manfaatlarinihimoya
qilish yuzasidan yozma axborotlaridir. Da’vo arizalari ana shunday arizalardandir.Iltimosvashikoyatmazmunidagiarizalartaklifmazmunini aksettirganarizalargahamdada’voarizalariganisbatanko‘pqo‘llanadi.