Huquqiy madaniyatdagi milliy-etnik qadriyatlar

Yuqoridagi omillar milliy huquqiy madaniyat va siyosiy-huquqiy an’analar qiyofasini belgilaydi. Ammo bu yuz umr bo'yi o'zgarmaydi.


Siyosiy va huquqiy an’analar butun borlig‘i davomida zaiflashishi yoki faollashishi mumkin. Ularning o'ziga xosligi shundaki, ular butun o'n yillar va hatto asrlar davomida faol shakllarda namoyon bo'lmasdan, shu jumladan ularni keltirib chiqargan sharoitlar allaqachon yo'qolganida ham davom etishi mumkin. Ularning faol roli siyosiy kurashning alohida yuksalishi, siyosiy muammolarning keskinlashuvi va milliy vazifalar davrida namoyon bo'ladi.

Bu siyosiy va huquqiy an'analar xalqning ongsizligida dasturlashtirilgan omil bo'lib, faqat o'zining ichki mantig'iga ko'ra rivojlanadigan va ijtimoiy-siyosiy hayot bilan bog'liq bo'lmagan genotipga o'xshash narsani anglatmaydi. U o'z-o'zidan, hamma uchun kutilmaganda harakat qilishga, siyosiy kurashning borishi va natijalarini halokatli tarzda oldindan belgilashga qodir emas. An'ana doimiy ravishda qat'iy belgilangan chegaralar ichida aylana olmaydi, u doimo ulardan chiqib ketishga harakat qiladi. Siyosiy va huquqiy an’analar vujudga keladi, mustahkamlanadi va kuchga kiradi.

ISSN 1998-4812 Boshqird universiteti xabarnomasi. 2014 yil. 19-jild. 3-son 1099

o'z-o'zidan ventilyatsiya qilish. Biroq, ular halokatli omil sifatida harakat qilmaydi va jahon-tarixiy miqyosda hal qiluvchi va hal qiluvchi rol o'ynashga qodir emas. Shu bilan birga, siyosiy kuchlar muvozanatining beqarorligi sharoitida siyosiy va huquqiy an’analar ma’lum vaqt davomida u yoki bu yo‘nalishdagi kuchlar muvozanatidan ustun turadigan qo‘shimcha omil rolini o‘ynashi mumkin. Shu bilan birga, ular jamiyat hayotining juda xilma-xil tomonlariga ta'sir qiladi.


Huquqiy madaniyat va siyosiy-huquqiy an’analar demokratiya darajasiga, parlamentarizm xarakteriga, konstitutsiyaviy tuzilishga, saylov tizimining xususiyatlariga, partiyalar va davlatning roliga ta’sir qiladi. Ular muxtoriyat, mustaqillik, ozodlikni sevish, quyi tabaqalarning tashabbuskorligi, ularning vatanparvarligi va baynalmilalligi kabi omillarga ham ta'sir qiladi. Ular mamlakat siyosiy madaniyatiga, davlat va siyosiy arboblar, parlament deputatlari, davlat hokimiyati organlari vakillarining xulq-atvoriga ham katta ta’sir ko‘rsatadi.


Yuqorida o'quvchiga taklif qilingan barcha narsalar davlat siyosati va qonunchiligida milliy ustuvorlik qadriyatlari doimo mavjud degan xulosaga kelishimizga imkon beradi. Ijtimoiy hayotning muayyan daqiqalarida ular dominant bo'lib qolishi mumkin. Ammo bu abadiy davom eta olmaydi, chunki bu g'azablangan millatchilikka olib kelishi mumkin. Fuqarolik millatchiligi va demokratiyaga qarshi turmaslik kerak. Bu erda biz taniqli amerikalik siyosatshunos F.Fukuyama bilan ma'lum darajada rozi bo'lishga tayyormiz, u G.Nodiyaning "Millatchilik va demokratiya" asariga sharhida shunday deydi: "Amaliy darajada ...