I b L i s d e V o r I q I s s a

I
B L I S   D E V O R I  
(
Q I S S A
)  
Tohir Malik 
 
98 
library.ziyonet.uz/ 
 
afzal emasi?” degan toʻxtamga ham keladi. Shunda qoʻrqib, yuragi orqasiga tortib ketadi. 
 
Bu kech Oynisa bilan yovlashib, onasidan qargʻish olgach, joyiga yotib oldi. Unsiz 
yigʻladi. Oynisa tinchigach, hovlida amakisi bilan otasining gʻoʻngʻir-gʻoʻngʻir 
ovozlarini eshitib, sergaklandi. Qancha diqqat qilmasin, gaplarini yaxshi eshita olmadi. 
Faqat zina yaqinida ovozlar balandlagach, eshitdi. Hammasini eshitdi. Eshitdi-yu, badani 
muzlab ketdi. “Bu dunyoda yashashning hech bir qizigʻi yoʻq...” Ahyon-ahyonda 
uygʻonayotgan bu fikr xayolini yana yoritdi. Bu safar nima uchundir qoʻrqmadi... 
 
Tunni ruh azobi bilan oʻtkazgan Oftobxon “boshim ogʻriyapti” degan bahona bilan 
maktabga bormadi. Qizlarining turli bahonalar bilan maktabdan qolishiga Obodxon 
monelik qilmasdi. “Ha, maktabing oʻla qolsin, tuzukroq oʻqitmaydiyam, damingni ol”, 
deb qoʻya qoladi. Bugun “oʻqishlaringning oxiri koʻrinib qoldi, endi bormasang ham 
boʻlaveradi”, deb qiziga uzoq muddatli ta’til berdi. Oftobxon bir piyola choyni chala 
yarim ichib, xonasiga kirib yotganicha tashqariga chiqmadi. 
 
Oynisa ham yaxshi uxlolmagan edi. U ham maktabga bormaslikni niyat qilib edi. Biroq, 
opasining niyatini bilib, fikridan qaytdi. Singlisini ergashtirib maktabiga joʻnadi. 
 
Erining koʻchaga otlanayotganini koʻrgan Obodxon goʻrkov amakivachchasinikiga borib 
toʻnlarni olib kelishni yana tayinladi. 
 
-Bugun vaqtim yoʻq, - dedi Sattor, - hozir qurilish bozoriga boraman. Arzonroq gʻisht 
uchrasa olib kelaman. Amakivachchangga telpon qil, toʻnlarni saqlab tursin. 
 
Erining shu bugunoq devor olish harakatiga tushishini kutmagan Obodxon quvonib ketdi: 
 
-Voy aklginangizdan aylanay, - shunday deb Sattorni yelkasidan quchdi. - Toʻn achib 
qoladigan narsa emas, tura turadi. Bu ishni tezlating. 
 
Koʻchani supurayotgan Robiya qaynisini koʻrib, salomlashish uchun qaddini rostladi. 
Biroq, Sattor qaynilik burchini bajarmadi - salom bermadi. Indamay oʻtib ketdi. Robiya 
avval ajablandi, keyin xoʻrligi keldi. Oʻzi aytgan birinchi bomba oʻz oyogʻi ostida 
portlab, ruhini majruh qildi. Koʻzlari yoshlandi. Supurgini chetga otib, uyga kirib 
xoʻngrab-xoʻngrab yigʻlagisi keldi. Robiya bu xonadonga kelin boʻlib qadam bosib 
kelganida ularning munosabati kennoyi-qayni emas, opa-uka martabasida edi. Sattorning 
oʻzi bir necha marta “Mening opam yoʻq edi, siz menga opasiz, uylansam keliningizga 
ovsin emas, unga ham opa boʻlasiz”, der edi. Robiya bu gapdan quvonardi. Singil-kelin 
kelishini orziqib kutardi. Qaynisining kiyim-boshlariga gard yuqtirmasdi. Biron sabab 
bilan akasi tergasa hamisha Sattorning yonini olib turardi. Qaynisi kech qolguday boʻlsa 
uxlamay kutardi. Avval qaynonasi bilan birga oʻtirib kutardi. Farida qaytish qilgach, 
yolgʻiz kutadigan boʻldi. Chunki endi u faqat opa emas, mehribon ona mas’uliyatini ham 
zimmasiga olgan edi. 
 
Robiyani opa, oʻzini uka degan inson salom bermay oʻtib ketdi... 
 
Kechqurungi aka-uka mashmashasining soʻngida aytilgan ahd Robiya yuragini qalqitib 
yubordi. Jahldan boʻzarib uyga kirgan eriga indamadi. Ovutish uchun aytilgan har bir 

---