I b L i s d e V o r I q I s s a

I
B L I S   D E V O R I  
(
Q I S S A
)  
Tohir Malik 
 
96 
library.ziyonet.uz/ 
 
buni chin muhabbat deb hisoblardi. Iblis yuragiga havas solayotganini u bechora qaydan 
bilsin? Oynisa va unga oʻxshash qizlar ana shu toʻrga oʻralib qolib azoblar chekadilar. 
Ayrimlari bu holatni havas ekanini anglaydilar, ba’zilari esa “mening aqlu hushimni 
muhabbat otashi olyapti”, deb gangib yuraveradilar. Aqllari muhabbatga emas, iblisga 
bandi boʻlib qolganini tushunib yetgunlaricha hayotning achchiq mevalarini terib 
yuraveradilar. Yaxshiki hayo degan his-tuygʻu bor, ularni koʻp balolardan saqlab qoladi. 
Bunday fazilatdan mahrum qizlar esa umrlarini barbod qiladilar. “Bilmayin bosdim 
tikonni, tortadurman jabrini, bilsam erdim, tortmas erdim, ul tikonni jabrini” deyilmish 
maqol shu kabi qizlar hayotiga taaluqli. Chunki sevgi deb atalmish yolgʻon olamga 
yalangoyoq kirgan Oynisa yoshidagi qizlar oyogʻiga dastlabki tikonlar aynan shu davrda 
sanchiladi. 
 
Oynisaga hali bu azoblar begona. Uning uchun eng muhim muammo - yoʻliga toʻgʻanoq 
boʻlayotgan opasini olib tashlash. Opasining toʻyi kuni, kuyov navkarlar karnay-surnay, 
nogʻoralar bilan kirib kelishganda, opasining koʻzlari yoshlanganida uning qalbi 
baxtiyorlik bilan tepa boshlaydi. Bu kunni orziqib kutayotgan Oynisaning yoʻlida yanada 
murakkabroq muammo paydo boʻldi. Onasining “kennayijoningiz qiz oviga chiqishni 
boshlabdilar”, degan gapi u bechoraning qoʻl-oyoqlarini bogʻlab, tubsiz jar sari uloqtirib 
yuborganday boʻldi. Opasini olib ketgani kelgan kuyov unga baxtiyorlik jomini tutqazsa, 
kuyov sarposidagi shodon 
 
Salohiddinning kelinni olib kelish uchun duo olib chiqib ketish manzarasi unga oʻlim 
zahri bilan limmo-lim toʻla jomni tutqazardi. Bu har ikki manzara amalga oshgunicha 
hali ancha fursat bor. Ammo hozirdan ikki muqobil toʻlqin kabi olishadi. 
 
Opasini yoʻldan olish qiyin emasday tuyulgandi. Endi bunisi-chi? Kimga arz qiladi? 
Kimga yuragidagi sirni ochadi? Kimga dod deydi? Unga faqatgina onasi yoki opasi 
sirdosh boʻlishi mumkin. Qalbini tatalayotgan ishq mojarosidan onasini ogoh qila 
olmaydi. Oynisa yevropalik qiz boʻlganida yigit bilan ishini pishirib olib “oyi, tanishing, 
bu yigit bilan turmush qurmoqchiman”, deyishdan qaytmasdi. Shukrki, Yevropa qizi 
emas. Agar Saloh akasini opasidan qizgʻanmaganida sirini unga aytib maslahat soʻrashi 
mumkin boʻlardi. Bu jihatdan ham sirdoshlik darvozasi taqa-taq yopiq. 
 
Hamma qizlar muhabbat saroyiga kirishni dildan istasalar-da, intilsalar-da, ostona 
hatlashda havotir buluti ichida qoladilar. Sirlarining oshkor boʻlishidan qoʻrqadilar. 
Oynisa ham shulardan biri. Salohiddinga boʻlgan munosabatining oshkor boʻlishidan 
choʻchigan qiz bu borada qoʻzgʻalishi mumkin boʻlgan dahshatli quyun yoʻnalishini 
opasiga burib, oʻzi omon qolishni oʻylardi. 
 
“...Kennayijoningiz qiz oviga chiqishni boshlabdilar...” 
 
Bu xunuk xabar opasining chimchilashidan ming karra azobliroq edi unga. Xabarni 
eshitiboq yigʻlab yuborgisi keldi. Oftobxonning chimchilashi qalbida toʻplanayotgan 
faryod vulqoniga yoʻl ochib bera qoldi. Keyin uyga kirgach, opasidan yana 
chimchilashmi yoki shapaloqmi kutib, turtdi. Muddaosiga yetdi: yuziga shapaloq tushib, 
yanada avjga chiqdi. 
 
Bu hunarlarni sabr bilan oʻrgatgan iblis minnatdor ustozning jilmayishi bilan unga qarab 

---