I b L i s d e V o r I q I s s a

I
B L I S   D E V O R I  
(
Q I S S A
)  
Tohir Malik 
 
69 
library.ziyonet.uz/ 
 
amalga oshirib, yana qamoqqa qaytardi. Oʻgʻliga tez-tez yozadigan maktublarini ana 
shunday havotir siyohiga botirib yozardi. Ibrohim buni his qilib turardi, har javobida 
qasos olmaslikka va’da berardi. Suddagi hayqirigʻi ont emas, shunchaki alam soʻzlari 
ekanini tushuntirishga harakat qilardi. 
 
Aslida xoʻjayinini oʻldirmasa ham tuhmat soʻzlarini aytgan tillarini sugʻurib olishni juda-
juda xohlardi. Ibrohim harbiydan qaytganidan keyin xoʻjaliklar aro qurilish idorasiga 
ishga kirgandi. Eski yuk mashinasini eplab tuzatib olib, xizmatni beminnat bajarib yurib 
edi. Xoʻjayini bir mashina taxtani koʻshni viloyatdagi qishloqqa olib borishni buyurdi. 
Ibrohim taxtalarning hujjatini soʻraganida “ikki qadam yerga ham hujjatmi!” degan 
tanbehni eshitdi. Boradigan yeri boshqa viloyat boʻlgani bilan orasi yaqin edi. Ammo ana 
shu yaqin masofaga borish uchun militsiya nazorati postidan oʻtilishi shart edi. U 
yerdagilar “ikki qadam yerga ham hujjatmi?” degan gapga koʻnishmadi. Xoʻjayin esa 
“taxtani men joʻnatmaganman, oʻzi oʻgʻirlab sotmoqchi boʻlgan”, deb turib oldi. 
Tergovchi “ozgina harajat bilan chiqib ketishi mumkin”ligini aytdi. Ibrohimda “ozgina 
harajat”ga loyiq pul yoʻqligini bilib nafsi orom ololmagan tergovchi qiynoqlarini ishga 
soldi, farzandni oʻgʻri qilib tarbiya qilgan onani ham qamoqda chiritishga va’da berdi-yu, 
oqibat oʻzi istagan qogʻozga imzo chektirib oldi. 
 
Bolaligida och qolgan kezlari bitta boshoqqa ham xiyonat qilmagan Ibrohim “oʻgʻri” 
degan tamgʻa bilan umrining salkam besh yilini koʻmir konlarida oʻtkazib, ozodlikka 
ham shu tamgʻa bilan chiqqan edi. 
 
Oʻshanda iblis bir iblisligini qildi-ya! 
 
Toshkentga yetib kelib, poyezddan tushgach, toʻgʻri qishlogʻiga ketaversa boʻlmasmidi!? 
 
“Ehtimol ayam akamnikidadirlar, qishloqda boʻlsalar akam bilan birga kirib borsam 
quvonadilar”, degan xayolda ichkuyov akasinikiga borib edi. 
 
Eshikni kelin ayasi ochdi. Avval tanimaganday qarab turdi. Keyin sovuqqina qilib 
“akangiz yoʻqlar”, dedi. 
 
Iblis yana iblisligini qildi-ya! 
 
Shundan soʻng indamaygina ketaversa boʻlmasmidi? 
 
Yoʻq, akasiga ikki ogʻiz nordon soʻz aytishni qasd qildi. 
 
Qorongʻu tushganida keldi. Eshikni emas, yotoqxona derazasini taqillatdi. 
 
Chiroq bir yondi-yu, yana oʻchdi. Akasi chiqmadi. 
 
Aslida chiqmoqchi edi. Deraza tiqillagach, chiroqni yoqdi. Xotini uygʻonib, qaddini 
koʻtardi: 
 
-Chiqmang, chiroqni oʻchiring, - dedi esnab. 
 

---