I bob. Aholini ijtimoiy muhofaza qilishning tashkiliy-huquqiy asoslari va moliyaviy manbalari

AHOLINI IJTIMOIY QO’LLAB-QUVVATLASHGA BERILAYOTGAN E’TIBORNI KUCHAYTIRISH MASALALARI.
MUNDARIJA
KIRISH..................................................................................................................3
I.BOB. AHOLINI IJTIMOIY MUHOFAZA QILISHNING TASHKILIY-HUQUQIY ASOSLARI VA MOLIYAVIY MANBALARI
1.1.Aholini ijtimoiy muhofaza qilishning zarurligi, shakllari va tashkiliy-huquqiy asoslari......................................................................................................7
1.2.Aholini ijtimoiy muhofaza qilish tadbirlarini moliyaviy ta’minlash manbalari...............................................................................................................14
II.BOB. AHOLINI IJTIMOIY MUHOFAZA QILISHNING
MOLIYAVIY MANBALARI TAHLILI
2.1 Aholini ijtimoiy muhofaza qilishni davlat byudjetidan mablag‘
bilan ta’minlash amaliyoti....................................................................................19
2.2 Harakatlar strategiyasini amalga oshirishda aholi ijtimoiy muhofazasining manzilliligini ta’minlash tadbirlari .........................................24
XULOSA VA TAKLIFLAR................................................................................29
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI........................................31

KIRISH

Mavzuning dolzarbligi. O’zbekistonda “Islohot – islohot uchun emas, inson manfaatlari uchun” tamoyili e’lon qilingan va amaliyotga joriy etilmoqda. Shu maqsadda fuqarolarni ijtimoiy muhofaza qilish, jamiyatning himoyaga muhtoj qatlamlarini, yetim bolalar va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarni, imkoniyati cheklangan shaxslarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha izchil va manzilli davlat siyosatini amalga oshirish masalalariga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Bugungi kunda O’zbekiston Respublikasifa davlat byudjetining qariyb 60 foizi ijtimoiy sohaga yo‘naltirilmoqda. Sog‘liqni saqlash va fuqarolarni ijtimoiy muhofaza qilishning yangi tizimini shakllantirish, nogironlarga tibbiy xizmat ko‘rsatish va ularni reabilitatsiya qilish darajasini oshirishga, jamiyatning yetarlicha himoya qilinmagan va ehtiyojmand qatlamlarini davlat tomonidan maqsadli qo‘llab-quvvatlash, ularga ixtisoslashtirilgan, yuqori texnologiyali tibbiy yordam ko‘rsatish va taqdim etilayotgan ijtimoiy xizmatlar sifatini yanada yaxshilashga yo‘naltirilgan kompleks ishlar amalga oshirilmoqda.
Davlat ijtimoiy dasturlarining amalga oshirilishi natijasida o‘tgan davrda aholi salomatligi sezilarli darajada mustahkamlandi, onalar o‘limi – 3,2, bolalar o‘limi – 3,4 barobar kamaydi, o‘rtacha umr ko‘rish darajasi 66 yoshdan 74 yoshgacha, ayollar o‘rtasida esa 76 yoshgacha uzaydi.
Mamlakatimizda kuchli ijtimoiy siyosatni amalga oshirishda davlat muassasalari bilan birgalikda “Mahalla”, “Nuroniy”, “Sog‘lom avlod uchun” jamg‘armalari, O’zbekiston Xotin-qizlar qo‘mitasi va boshqa ko‘plab nodavlat notijorat tashkilotlari ijtimoiy sheriklik mexanizmlari asosida muvaffaqiyatli faoliyat yuritmoqda.
Ular jamiyat va davlatning barqaror, izchil rivojlanishi, aholi farovonligini oshirish hamda hayot sifatini yaxshilash, oila salomatligini mustahkamlash, onalik va bolalikni muhofaza qilish, aholining himoyaga muhtoj qatlamlarining sifatli tibbiy xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish, fuqarolar, jumladan,
imkoniyati cheklangan shaxslarga ijtimoiy xizmat ko‘rsatish tizimini yaxshilash, kam ta’minlangan oilalarni moddiy qo‘llab-quvvatlashga ko‘maklashmoqda.
Aholining himoyaga muhtoj qatlamlarini ijtimoiy muhofaza qilish tizimini yanada takomillashtirish, ularning mamlakat ijtimoiy-siyosiy hayotida to‘laqonli ishtirok etishlari uchun zarur shart-sharoitlar yaratish maqsadida, insonparvarlik tamoyillari, shuningdek, 2017-2021-yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini Faol tadbirkorlik, innovatsion g‘oyalar va texnologiyalarni qo‘llab-quvvatlash yilida amalga oshirishga oid Davlat dasturida belgilangan vazifalardan kelib chiqib: “Davlat tomonidan nogironligi bo‘lgan shaxslarga bepul taqdim etiladigan protez- ortopediya buyumlari va texnik reabilitatsiya vositalari turlarini ko‘paytirish hamda ularning tegishli standartlarini joriy qilish, “Nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlari to‘g‘risida”gi O’zbekiston Respublikasi qonuni loyihasini ishlab chiqish, og‘ir maishiy sharoitlarda yashayotgan, boquvchisini yo‘qotgan, nogironlarni parvarish qilayotgan oilalarga ijtimoiy yordam ko‘rsatish, “nogiron” tushunchasi o‘rniga “nogironligi bo‘lgan shaxs” tushunchasidan foydalanish, nogironlikni aniqlash va oldini olish, ularning ta’lim olishi va ishga joylashishiga ko‘maklashish, ularga tibbiy-ijtimoiy yordam ko‘rsatishning zamonaviy shakl va mexanizmlarini belgilash”¹ choralari belgilangan.
Bu tadbirlar ma’lum moddiy va moliyaviy resurslarni talab etadi. Aholini ijtimoiy muhofaza qilishning moliyaviy manbalarini mustahkamlashning zarurligi, bunda davlat resurslari va, ayniqsa, davlat byudjeti va davlat maqsadli jamg‘armalaridan samarali va manzilli foydalanish mexanizmlarini takomillash- tirish masalalari bitiruv malakaviy ish uchun tanlab olingan mavzuning dolzarbligini belgilab beradi.
¹ O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 22-yanvardagi “2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini “Faol tadbirkorlik, innovatsion g‘oyalar va texnologiyalarni qo‘llab-quvvatlash yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi to‘grisida”gi PF-5308-sonli Farmoni. Qonun hujjatlari ma’lumotlar milliy bazasi: 06/18/5308/0610-son. 23.01.2018.