I боб. Мавзу: давлат ва ҳУҚУҚ назарияси фанинингпредмети ва методлари

қонунчилик;

прецедентлик.

Қонунчилик (романо-герман ҳуқуқий тизими каби) ўзида умумий характердаги ҳулқ қоидаларини ифода этади.
Прецедентлик конкрет ишлар бўйича суд ҳукмининг маълум қиммини ифода этади.
Англосаксон ҳуқуқининг манбалари:
а) асосий манбаларидан бири бўлиб, суд прецеденти ҳисобланади.
Прецедентлар Англияда фақат юқори (олий) суд инстанциялари томонидан ўрнатилади (юзага келтирилади):

• 
  лордлар палатаси томонидан;
  
• 
  яшириш кенгашнинг (тайный совет) суд қўмитаси томонидан;
  
• 
  аппеляция суди томонидан;
  
• 
  юқори суд томонидан.
  

Англия прецеденти қоидасига биноан: «олдин қандай ҳал қилинган бўлса, шундай ечилиши керак» (stare decisis қоидаси). У императив характерга эга бўлиб, яъни ҳар қандай суд инстанцияси юқори суд томонидан ишлаб чиқарилган ва ўзи томонидан ўрнатилган прецедентга амал қилиши шартдир.
б) бошқа бир манба бўлиб, қонун (статус) ҳисобланади. У ҳам прецедентдан кейин пайдо бўлиб, аста-секин аҳамият касб этган ва ижтимоий муносабатларни тартибга солишда роли оша борган.
Англияда қонунчилик актлари турли хил асосларга кўра таснифланади:
таъсир доирасига кўра - оммавий (публичный) (Буюк Британиянинг бутун ҳудудида амал қилувчи ва чекланмаган субъектлар доирасига тарқалувчи) ва хусусий (маълум шахсларга ва ҳудудда амал қилувчи). Баъзи ҳолларда Парламент норматив актларни қабул қилиш бўйича ўз ваколатини бошқа субъектларга делегировать (ўтказади, беради) қилади (қиролга, ҳукуматга, вазирликларга).
Сатауснинг прецедент олдидаги имтиёзли томони, уни бекор қилиши мумкин. Бу ўз навбатида прецедент статуснинг (қонунинг) ҳосиласи бўлиб, иккинчи даражали характерга эга деб бўлмайди, қонунлар прецедентлар воситасида тадбиқ этилади.
в) англосаксон ҳуқуқининг қадимги манбаларидан бири одатдир.
Бугунги унинг роли бошқа манбалар ичида сусаймоқда.
г) англосаксон ҳукуқи манбалари ичида эътиборли ўринни юридик доктрина (илм-фан) эгаллайди.
Англосаксон ҳуқуқининг тузилиши:

• 
  умумий ҳуқуқ (общее право) (рационал йўл билан юзага келади);
  
• 
  адолатли ҳуқуқ (право спарведливости) - эволюцион йўл билан юзага келади.
  

Адолатли ҳукуқ–қўзғалмас мулк, мулкка ишон муносабатлари, олди-сотди, банкротлик, мерос билан боғлиқ масалаларни ҳал этади. Умумий ҳуқуқ - жиноий-ҳуқуқий ишлар, шартнома ҳақи, функцияонал-ҳуқуқий институтлари жавобгарликлари ва бошқаларни ҳал этадилар.