I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

birinchi vektor uchiga yo‘nalgan vektor o‘tkaziladi. Shu vektor 
ikki vektorning ayirmasi bo‘ladi.
Demak, vektorlarni qo‘shish va ayirishda yo‘nalishli chiziqning uzunligi 
va yo‘nalishini o‘zgartirmagan holda vektorlarning boshi va oxirini qanday 
joylashtirilishiga ahamiyat berish kerak ekan.
Yo‘nalishi va son qiymati bir-xil bo‘lgan vektorlar teng vektorlar deyiladi.
Vektor kattaliklarni songa ko‘paytirish va bo‘lish
Jism biror yo‘nalishda to‘g‘ri chiziq bo‘ylab harakatlanib, s yo‘lni bosib 
o‘tsa, bu masofaga teng ko‘chish kattaligi s vektorga teng bo‘ladi: s = s
→
. 
Jism o‘z yo‘nalishini o‘zgartirmagan holda shunday s yo‘lni yana ikki mar ta 
bosib o‘tsin. Bu holda uning bosib o‘tgan yo‘li s + s + s = 3s ga, ko‘chishi 
s
→
+ s
→
+ s
→
= 3s
→
ga teng bo‘ladi (19-rasm). 
Demak, s
→
ni 3 marta orttirilsa, 3 s
→
vektor hosil bo‘ladi. Natijada vektor 
yo‘nalishi o‘zgarmaydi.
b
b
a
c
→
→
→
→
→
a
18-rasm. a
va b vektorlar (1), 
ularning yig‘indisi c vektor (2)
→
→
→
1
2

---

22
Kinematika asoslari
Vektor kattalik musbat songa ko‘pay-
tirilsa, uning kattaligi shu son marta 
orta 
di, yo‘na 
lishi esa o‘zgarmaydi. 
Bunda vektor kattalik ko‘paytiriladigan son 
musbat bo‘lishi kerak.
Shu singari vektor kattalikni musbat songa bo‘lish 
ham mumkin. Agar manfiy songa ko‘paytirilsa yoki 
bo‘linsa, yo‘nalish teskarisiga o‘zgaradi. 
Vektor kattalik musbat songa bo‘linsa, uning kattaligi shu son