I боб. Молия бозорининг назарий асослари молия бозорининг иқтисодий моҳияти

Металлнинг сифати бўйича своп. Амалда шундай ҳолат ҳам вужудга келиши мумкинки, бунда бозор иштирокчисига унда мавжуд бўлгандан кўра юқорироқ пробали олтин керак бўлиб қолиши мумкин. Бундай хоҳиш металл сифати бўйича своп доирасида амалга оширилиши мумкин. Бундай своп бир сифатдаги металлни бир вақтда харид қилиш (сотиш) ўрнига бошқа сифатдаги олтинни сотиш (харид қилишни) назарда тутади. Бунда анка юқори сифатга эга металлни сотаётган томон олтиннинг бир турини бошқа турига алмаштириш билан боғлиқ бўлган битимнинг миқдорига ва харатнинг миқдорига боғлиқ бўлиши мумкин бўлган мукофотни олади.
Жойлашган жойига кўра своп. Бундай своп олтинни бир жойда харид қилиб (сотиб), уни бошқа бир жойда сотишни (харид қилишни) назарда тутади. Олтин бир жойда қимматроқ бўлиши мумкинлиги учун бу ҳолда тамонлардан бири мукофот олади.
Депозит амаллари. Олтин молиявий актив ҳисоблангани учун у ўз эгасига у қарз объекти бўлиб қолганда даромад келтириши мумкин. Мазкур амаллар металлни ҳисоб-варағига жалб қилиш зарур бўлганда амалга оширилади. Бунда олтин бўйича депозит ставкалари валюта ставкаларидан одатда пастроқ бўлиб қолади, бу валютанинг анча юқори ликвидлиги билан изоҳланади. Стандарт депозит муддатлари - 1, 2, 3, 6 ва 12 ой, лекин улар камайтирилиши ёки, аксинча узайтирилиши мумкин. Банк, депозит шартномалар доирасида қимматбаҳо металларни жалб қилиб, маълум бир муддат мобайнида улардан фойда олиш учун, масалан олтин қазиб олишни маблағ билан таъминлаш схемасида, арбитраж операциялари учун ва ҳ.к. фойдаланиши мумкин. Олтин эгалари эга киритилган олтиндан даромад олишади, шунингдек табиий металлни сақлаш билан ошғлиқ ҳаражатлардан озод бўлади.
Форвардлар. Юқорида санаб ўтилган битимлардан ташқари жаҳон бозорида бошқа операциялар алмалга оширилиши мумкин: металлни иккинчи иш кунидан ошувчи муддатга ҳақиқий етказиб беришни назарда тутувчи форвард битимлар тўғрисида гап боради. Бундай битимни тузиб, харидор келажакда спот бозорида металлнинг нархи ошиб кетишидан ҳимояланади. Сотувчи, ўз навбатида келажакда нархларнинг пасайиб кетишидан ўзини ҳимоя қилишни назарда тутади. Суғурта қилиш келажакда ўзаро ҳисоб китобларни амалга ошириш режалаштирилаётган нархни қайд этиш йўли билан таъминланади. Бироқ, бундай битим янада қулайроқ конъюнктурадан фойдаланиш имконини бермайди. Форвард бекор қилиниши мумкин эмас. Уни фақат битимда келишилган товар миқдорини жорий курс бўйича олди-сотти йўли билан кейинчалик уни форвард битимида белгиланган курс бўйича сотиб уни фақат мувозанатга келтириш (форвард позициясини ёпиш) мумкин. Банклараро олтин бозорида мазкур битимлар жуда камдан-кам тузилади. Металлни муддатга сотиш зарур бўлганда сотувчи, одатда, уни спот шарти билан сотади, кейин эса своп битимини тузади: металлни спот шартларида харид қилади ва шу бира вақта уни форвард шартларида сотади.