I. Bob. Ona tili va o'qish savodxonligi darslarida ta’limiy o didaktikdan foydalanishning nazariy asoslari

«Pochtachi» ta’limiy o‘yini.
Bunda o‘quvchilardan biri pochtachi sifatida sinfga kirib keladi va
o‘quvchilarga bittadan surat solingan xatjild topshiradi. Har bir o‘quvchi qo‘lidagi suratda nimalar tasvirlanganligini so‘zlab beradi. Boshqa o‘quvchilar o‘rtoqlarining hikoya davomida nechta so‘zdan foydalanganini sanab boradi. So‘zlardan ko‘p va o‘rinli foydalangan o‘quvchi g‘olib sanaladi.
O‘qituvchi:
– Demak, so‘zlardan biz nima hosil qilishimiz mumkin ekan?
– So‘zlardan gaplar tuziladi.
– Gaplardan nima tuziladi?
– Hikoya yoki matn.
Anvarning dadasi mohir duradgor. Ravshan aka yasagan deraza va
romlariga hammaning havasi keladi. Anvar katta bo‘lsa dadasiga o‘xshab
duradgor usta bo‘lmoqchi. U o‘z qo‘llari bilan qushlarga in yasadi.
Shundan so‘ng matn yuzasidan qisqacha savol-javob o‘tkaziladi:
– tuzgan hikoyangiz nechta gapdan iborat?
– 4 ta gapdan.
– Hikoyani qanday bayon qildingiz?
– Og‘zaki.
Bu o‘yin orqali o‘qituvchi istalgan mavzuni o‘quvchilarga tushintirishida foydalanishi mumkin. Xuddi shu usulni yana boshqacha qilib quyidagi “Hikoya ” ta’limiy o‘yinida ko‘rib o‘tishimiz mumkin.
«Hikoya» ta’limiy o‘yini
Topshiriq asosida har bir gapdagi so‘zlar aralash holda doskaga yoziladi yoki qog‘ozda yozilgan so‘zlar doskaga yopishtiriladi. O‘quvchilar shu so‘zlar ishtirokida gap tuzadi. Har bir qatorga alohida vazifa beriladi, so‘ng jamlanadi.
Masalan: istaydi, Anvar, bo‘lishni, rassom.
1-qator: Anvar rassom bo‘lishni istaydi.
2-qator: chizdi, osmon, rasmini, dala, u, ko‘m-ko‘k, beg‘ubor.
U ko‘m-ko‘k dala, beg‘ubor osmon rasmini chizdi.
3-qator: yoqdi, o‘rtoqlariga, rasm. Rasm o‘rtoqlariga yoqdi.
O‘qituvchi o‘quvchilarga quyidagi savollar bilan murojaat etadi:
– Anvar haqida nimalarni bilib oldingiz? Siz qanday nutq o‘qidingiz?
O‘quvchilarning yozganlari tekshirilib boriladi.