I bob. Organik kimyoning tuzilish nazariyasi 1-§. Organik kimyo tarixi. Organik birikmalarning o‘ziga xos xususiyatlari
Download 457.5 Kb.
|
10-SINF
- Bu sahifa navigatsiya:
- Sistematik nomenklatura
- Mavzuga oid masala va mashqlar.
|
Nomlanishi va izomeriyasi. Sikloalkanlarning nomi sistematik
nomenklatura bo‘yicha tegishli to‘yingan uglevodorodlarning nomi oldiga «siklo» so‘zini qo‘shib o‘qishdan hosil bo‘ladi. Alkan formulasi Alkan nomi Sikloalkan nomi Sikloalkan formulasi C3H8 Propan Siklopropan C3H6 C4H10 Butan Siklobutan C4H8 C5H12 Pentan Siklopentan C5H10 C6H14 Geksan Siklogeksan C6H12 Sistematik nomenklatura bo‘yicha sikloalkanlarni nomlashda quyidagi qoidalarga amal qilinadi: 1. Asosiy zanjir sifatida halqa olinadi. 2. Halqadagi uglerod atomlari raqamlanadi. 3. Yonaki zanjirdagi radikallar joylashgan o`rni raqam bilan ko`rsatiladi. 4. Avval halqadagi nechinchi uglerod bilan bog‘langanligi ko‘rsatilgan holda radikallar nomi aytiladi va asosiy zanjir (uglevodorod halqasi) nomini aytish bilan modda nomlanadi. CH H2C CH2 CH3 metilsiklopropan 1 3 2 HC H2C CH2 CH CH3 CH3 1,2-dimetilsiklobutan 1 2 4 3 1-metil-3-etilsiklopentan H2C H2C CH CH2 CH C2H5 CH3 1-metil, 3-etilsiklopentan 1 2 4 3 5 38 Izomeriyasi – halqadagi uglerod soni va radikallar joylashgan o‘rniga ko‘ra hosil bo‘ladi. Sikloalkanlarda izomeriya siklobutandan boshlanadi. H2C H2C CH2 CH2 siklobutan 1 2 4 3 CH H2C CH2 CH3 metilsiklopropan 1 3 2 Olinishi. 1 Sikloalkanlar laboratoriyada to‘yingan uglevodorodlarning digalogenli hosilalariga metallar ta’sir ettirib olinadi. + Zn CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 H2C + ZnBr2 CH2 CH2 CH2 Br CH2 Br 2. Benzol va uning gomologlarini gidrogenlab siklogeksan va uning gomologlari olinadi. kat, to + 3H2 Mavzuga oid masala va mashqlar. 1. C5H10 formulasiga mos keluvchi sikloalkanlar struktur formulasini yozing va nomlang. 2. To‘yingan uglevodorodning 226 g dixlorli hosilasiga natriy metali ta’sir ettirilganda 234 g NaCl hosil bo‘lsa,sikloalkan nomini aniqlang? 3. To‘yingan uglevodorodni degidrogenlaganda siklopentan hosil bo‘lsa, to‘yingan uglevodorod molekulyar massasini hisoblang va izomerlarini yozib ko‘rsating. 4. Necha gramm va qaysi aromatik uglevodorodni gidrogenlab 29,4 g metilsiklogeksanni hosil qilish mumkin? 5. Tarkibi C6H12 bo’lib, asosiy zanjirda 4 ta uglerod atomi bor bo’lgan moddaning izomerlarini yozib ko’rsating. 39 6. Tarkibida 6 g vodorod bo‘lgan siklobutan qanday hajmni (l n.sh.) egallaydi? 7. 44,8 l (n.sh.) siklopropan tarkibidagi C atomining massasini toping? Download 457.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|