I bob. Ta’LIMDA KOMPETENSIYAGA ASOSLANGAN YONDOSHISHNI Ta’limning yangi sifatga erish yo‘llari

2.2 5-sinfdaona tili darsini ishlab chiqish
Mavzu: Murakkab gaplar.
Darsning maqsad va vazifalari:
- o‘quvchilar sodda va murakkab gaplarning strukturaviy farqlarini, murakkab gaplarda sodda gaplarning bog‘lanish usuliga ko‘ra turlarini bilishlari;
- o‘quvchilar sodda va murakkab gaplarni ajrata olishlari, murakkab gap tarkibidagi bo‘laklar chegarasini aniqlay olishlari, murakkab gap bo‘laklari orasidagi tinish belgilarini to‘g‘ri qo‘yishlari, sodda va murakkab gaplarning chizmalarini o‘qishlari, ko‘rsatilgan sxemalar bo‘yicha gaplar tuza olishlari kerak.
Darslar davomida:
Tashkiliy vaqt.
Konsolidatsiyalangan so‘rov. Takrorlash.
oldingi so‘rov.
-ona tilining qaysi bo‘limi gap va iboralarni o‘rganish bilan shug‘ullanadi?
- Qanday taklif turlarini bilasiz?
Qo‘shma gapning qanday turlarini bilasiz?
Kartalar bo‘yicha individual ish.
Vazifa raqami 1. Yo‘qolgan harflar va tinish belgilarini qo‘ying.
1-karta
a) Qish x bo‘ladi.. sovuq .. agar sincap biznesda bo‘lsa .. ko‘proq ta'minot bo‘ladi.
b) Dengiz tinchlandi .. va faqat vaqti-vaqti bilan bo‘g‘iq xo‘rsinardi.
c) Bir tomchi bargga tegadi .. chertadi .. va barg tushadi.
d) dangasalik os..yangi ko‘chish janubga .. ko‘proq ovqat topadigan joy.
2-karta
a) Shunday qilib.. ufqda g‘oyib bo‘ldi .. chunki tun keldi.
b) Kuz kelganda..n.. qushlar janubga to‘planishdi.
c) Shunday qilib..nsi atirgul..elk.. butun mahalla..yorug‘lik yondi.
d) Bu ..nce .. bilan ko‘tarildi va ..l har bir butani kutdi.
Materialni ikkilamchi mahkamlash.
Gapni sintaktik tahlil qilish (doskada).
Momaqaldiroq o‘tdi, shamol esa oppoq, lekin atirgul hozir, deraza mening joyimda xushbo‘y hid bilan nafas oladi. (A. Blok) (Hisoyat, undovsiz, birikma, (1) ikki qismli, taqsimlanmagan, hech qanday tarzda murakkab emas, (2) ikki qismli, taqsimlovchi, hech qanday tarzda murakkab emas.)
[ ], Va [ ]
Imlo tahlili
bo‘ron - momaqaldiroq
So‘zning fonetik tahlili
aromat - [aramat] - a-ro-má-tom
a [a] ch., bezud.
r [r] s., ovoz, televizor.
o [a] ch., bezud.
m [m] s., ovoz, televizor.
a [a] ch., ud.
t [t] s., kar., televizor.
o [a] ch., bezud.
m [m] s., ovoz, televizor.
---------------------------------
4 w., 8 b., 8 yulduz.
Grafik diktant (doskada).
Osmonni asta-sekin bulutlar qopladi, o‘rmon bo‘ylab shamol esadi.
[ ], Va [ ]
Yomg‘ir tomchilari yerga tushib, barglarga qattiq tarsaki tushirdi.
[Va]
4.3. To‘xtovsiz yomg‘ir yog‘ishi bilan daryo ko‘pirdi.
[ ], (Qachon )
Nihoyat yomg‘ir to‘xtadi va quyosh chiqdi.
[ ], [ ]
Butun tun bo‘yi daraxtlarni bezash uchun qishki trikotaj dantelli naqshlar.
[ ], ( ga )
5. Vazifa (doskada bajaring): bu gaplarda nima umumiy va nimasi bilan farq qiladi?
Shox chayqalib, undan qor yog‘di.
[ ], Va [ ]
Men uyga qaytib, oppoq yo‘llar bo‘ylab zavq bilan yurdim.
[Va]
Javob: birinchi gap qo`shma gap bo`lib, “va” birlashmasi ikkita sodda gapni, ikkinchi gap esa sodda, “va” birlashmasi bir hil predikatlarni bog`laydi.
6. Mashq: Sodda gaplardan murakkab gaplar tuzing.
6.1. Quyosh chiqdi. Har bir buta jonlandi.
Osmonni bulutlar qoplagan edi. Qor parchalari tushdi.
7. Yakuniy umumlashtirish.
8. Uyga vazifa: Adabiyot darsligidan uchta murakkab gapni toping.
Baholash.