I kirish II. Asosiy qism ishonchlilik nazariyasi togrisida asosiy tushunchalar

Ishonchlilik ko‘rsatkichlarining tasnifi

T/r	Alomati	Ko‘rsatkichi
1.	Ishonchlilik xususiyatini xarakterlovchi soni	Yakka Kompleks
2.	Ishonchlilik xususiyatlari	Buzilmaslik Chidamlilik Ta’mirlashga moyillik Saqlanuvchanlik
3.	Aniqlash usuli	Hisobiy Eksperimental Ekspluatatsion Ekstrapoliatsiya
4.	Qo‘llash sohasi	Me’yoriy Baholovchi
5.	Joriy etish sohasi	Yakka (alohida) Guruhlar bo‘yicha

Me’yorlash birinchi navbatda buyumning buzilmasdan ishlash ehtimolligi R(t) – ish davomiyligi bo‘yicha baholanadi, yuqori ishonchlilik talab etiladigan tizimlarda ( R(t)®1 bo‘lganligi uchun ularga ishonchlilikni zaxira koeffitsienti KN va gamma foizliresurs
Ishonchlilikning ruxsat etilgan buzilmasdan ishlash ehtimolligi bo‘yicha tasnifi

Ishonchlilik sinfi	R(t) ruxsat etilgan qiymati	Buzilish oqibati	Mashinalar
0	<0,9	Oqibati sezilarsiz	Mashinaning texnik xususiyatlariga ta’sir etmaydigan elementlar
1	≥0,9	Iqtisodiy yo‘qotishlar	Avtomatlashtirilmagan ishlab chiqarishlardagi texnologik jihozlar
2	≥0,99	Katta iqtisodiy yo‘qotishlar	Avtomatlashtirilgan tizimlardagi texnologik jihozlar. Avtomobil
3	≥0,999	Ma’naviy ziyon	Maishiy mashinalar
4	≥0,9999	Avariya,	Ko‘tarish-tashish mashinalari,

5

1

halokat, muhim vazifalarni bajara olmaslik

uchish apparatlari, kimyo sanoati mashinalari, tibbiyot jihozlari, harbiy texnika

Buzilmasdan ishlash ehtimolligi – bu ma’lum ekspluatatsiya sharoitlarida va
belgilangan ish davomiyligi chegaralarida buzilishning sodir bo‘lmaslik ehtimolligi.
Uning qiymati tasodifiy kattalik bo‘lib, unga juda ko‘p omillar ta’sir etadi (yo‘l sharoitlari, haydov, texnik xizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirlash sifati va h.k.),
shuning uchun uni baholashda ehtimollik tushunchasi ishlatiladi. Buzilmasdan ishlash ehtimolligi R(L) – ma’lum davr yoki o‘tilgan yo‘l (L) ichida buzilmasdan ishlagan buyumlar (hodisalar) sonining umumiy buyumlar (hodisalar) soniga nisbati bilan aniqlanadi:


II. HISOBLASH QISMI
Korxona tashkiloti binosi yong’in havfi holatida hodimlarni xonadon evakuatsiya qilish vaqtini aniqlash.Panel tipidagi boshqaruv binosi avtomatik signalizasiya tizimi bilan jihozlanmagan. Bino bir qavatli bo’lib, o’lchami 12x32 m², lekin yo’lak eni V_yul=3m. Yo’laklarda yong’in paytida odamlar evakautsiyasi sxemalari mavjud.Xona birinchi qavatda joylashgan. Xonada N=4ta odam ishlaydi. Jami 1-qavatda N_um.=38 ta odam ishlaydi. Yulak uzunligi L_yul=14 m.
MASALANI YECHISH:
Odamlar evakuatsiyasining hisobiy vaqti t_e.v. alohida uchastkalar bo’yicha odamlar oqimi harakatining vaqt yig’indisi sifatida aniqlanadi:
`t_e.v= t_ev.bosh+ t_kab+ t_e.o+ t_yul+ t_kuch.
Evakuatsiya boshlanishidagi to’xtalish vaqtini t_{ev. bosh.}= 4,1 min deb qabul qilib olamiz.
Bu yerda: t_e.v. – evakuatsiya vaqti;
t_ev.bosh.– evakuatsiya boshlanishi vaqti;
t_kab. – kabinetdan xarakatlanish vaqti;
t_e.o. – eshik ostonasidan utish vaqti;
t_yul.– yo’lakda harakatlanish vaqti;
t_kuch.– ko’chaga harakatlanish vaqti.
1Odamlar oqimining zichligi quyidagicha aniqlanadi:
=
odam /m²
Bu yerda: N_kab-kabinetdagi odam soni,
f- odamning o’rtacha gorizontal proyeksiyasi; m²/odam.