3. Takrorli guruhlashlar. Har bir elementni birlashmaga istalgancha marta kiritiladigan va turli n ta elementlardan m tadan olinadigan hamda elementlar tartibi e'tiborga olinmaydigan birlashmalarni (kortejlarni) qaraymiz. Bunaqa birlashmalar n ta turli elementlardan m tadan takrorlanuvchi elementlar qatnashgan guruhlashlar (qisqacha, takrorli guruhlashlar) deb ataladi.
n ta elementlardan m tadan takrorlanuvchi elementlar qatnashgan guruhlashlar ta'rifidan korinib turibdiki, turli kombinatsiyalar bir-birlaridan hech bolmasa bitta elementi bilan farq qiladi. n ta elementdan m tadan takrorli guruhlashlar sonini deb belgilaymiz.
3-teorema. n ta elementdan m tadan takrorli guruhlashlar soni ga teng, yani .
4 - misol. Har birining yoqlariga 1,2,3,4, 5 va 6 sonlari yozilgan kub shaklidagi ikkita soqqalarni tashlaganda jami nechta sonlar juftligini hosil qilish mumkin?
Soqqalarni tashlaganda jami quyidagi 21 imkoniyatlardan biri roy beradi:
<1,1>,<1,2>,<1,3>,<1,4>,<1,5>,<1,6>,<2,2>, <2,3 , <2,4>, <2,5>, <2,6>, <3,3>, <3,4>, <3,5>, <3,6>,<4,4>,<4,5>,<4,6>,<5,5>,<5,6>,<6,6>.
Bu juftliklar oltita elementdan ikkitadan takrorli guruhlashlarni tashkil etadi.
Ularning soni 3- teoremaga asosan =21 boladi.
4. Kophad formulasi. Takrorli kombinatsiyalar vositasida Nyuton binomi tushunchasini umumlashtiramiz, yani ifodaning yoyilmasini topish muammosini qaraymiz.
4-teorema. Ixtiyoriy haqiqiy va natural n sonlar uchun
formula oriniidn, bu tormulaning ong tomonidagi yigindi shartni qanoatlantiruvchi barcha manfiymas butun
sonlar uchun amalga oshiriladi.
Isbotlangan oxirgi tenglik kophad formulasi yoki umumlashgan Nyuton binomi formulasi deb ataladi. sonlarni kophad koeffitsientlar deb ataymiz.
binomial koeffitsient kophad koeffitsientining m=2
bolgandagi xususiy holidir. Haqiqatan ham, n1+n2=n tenglikda n1= k deb olsak, u holda n2=n-n1=n-k va boladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |