I kirish kurs ishi mavzusining dolzarbligi

Neytronlarning radiatsion qamrashi
Keng tarqalgan reaksiyalardan biri (n, γ) reaksiyadir.
(A, Z) + n→(A+1, Z) + γ
Bunda hosil bo’lgan (A+1, Z) yadro odatda - radioaktiv bo’ladi va u quyidagi sxema bo’yicha parchalanadi.
(A+1, Z)→(A+1, Z+1) + + _e
Radiatsion qamrash odatda kichik energiyalarda 0-500 keV da ro’y beradi. (n, γ) reaksiyaga misol sifatida quyidagini ko’ramiz.

Bunda T_n=1.46 eV. Hosil bo’lgan yadrosi T_1/2=54 min dan so’ng
+ _e
Protonlar hosil bo’lishi bilan ro’y beradigan reaksiyalar
Agar neytronning energiyasi T_n≈0.5-10 MeV bo’lsa u holda (n, p) reaksiya ham ro’y beradi.
(A, Z) + n→(A, Z-1) + p
Odatda (n, p) reaksiyada Q>0 bo’ladi, chunki m_n>m_p. Agar Q<0 bo’lsa ≈1 MeV atrofida bo’ladi. Masalan,

Reaksiyada Q ≈ -0.92 MeV

Reaksiyasida Q ≈ 0.6 MeV
α – zarra hosil bo’lishi bilan boradigan reaksiyalar.
(A, Z) + n→(A-3, Z-2) +
(n, α) reaksiyasi hosil bo’lishi uchun odatda T_n≈ 0.5-10 MeV energiya talab etiladi. Misol sifatida quyidagi reaksiyalarni qarab chiqishimiz mumkin.
+ n→ Q = 4.5 MeV
+ n→ , Q = 2.8 MeV
Endoenergetik reaksiya sifatida quyidagi reaksiyani ko’rishimiz mumkin.
+ n→ , Q = -0.28 MeV
Bo’linish reaksiyalari energiyasi T_n>1 MeV bo’lgan neytronlar bilan og’ir yadrolar (masalan, ₉₀Th, ₉₁Pa, ₉₂U va h.k) ni reaksiyaga kirishtirish og’ir yadroning bo’linishi bilan ro’y beradigan reaksiyalarga olib keladi.
(A, Z) + n→(A₁, Z₁) +(A₂, Z₂)
Bu yerda
A+1= A₁ + A₂, Z₁ + Z₂= Z
Bunday turdagi reaksiyalar odatda bo’linish reaksiyalari (inglizcha fission), (n, f) reaksiyalar deyiladi. Bo’linish natijasida juda katta energiya Q ≈ 200 MeV ajralib chiqadi. Bunday tur reaksiyalar yadro energetikasida keng qo’llaniladi.